Горда „Четвртa“ економија без работници и набргу без пензии

Кога пролетта 2020 го заклучи светот, Македонија загуби нешто повеќе од десет илјади работни места ‒ број што според Државниот завод за статистика се преполови до крајот на годината и се сведe на помалку од три илјади нето-загубени работници споредено со предпандемиската 2019. Шокот беше краток, а економијата ‒ со поддршка од државата ‒ успеа релативно брзо да ги закрпи пукнатините што ги отвори вирусот.

Пет години подоцна премиерот Христијан Мицкоски се пофали дека земјата е „четврта во Европа“ по раст на БДП во првиот квартал од 2025, веднаш зад Ирска, Данска и Полска. Но зад статистичката медаља се насобраа непријатни прашања: само во изминатите дванаесет месеци, според пресметките на опозицијата, од пазарот исчезнале 17 000 работни места – шест пати повеќе отколку што се изгубија за цела 2020, во најцрниот период на пандемијата.

Официјалните податоци за 2024 година се уште алармантни: вработени се 694 506 лица, безмалку сто илјади помалку отколку во 2020. Тој тренд ја ослабнува и веќе тенката потпорна шема под пензискиот систем, кој зависи од активните придонесувачи.

Експертите предупредуваат дека чистата бројка на работни места не е единствениот проблем. Дури и кога се создаваат нови позиции, тие најчесто се концентрирани во нископлатени услуги каде продуктивноста и придонесите се скромни. Во такво опкружување, секое себе-фалење со европски рангирања делува како паралелен универзум: економијата на хартија расте, но книжната „четворка“ сè уште не се чувствува во паричникот – ниту на работникот, ниту на пензионерот.

Без конзистентна индустриска стратегија, сериозна борба против сивиот пазар и стимули за продуктивни инвестиции, статистичките скокови на БДП ризикуваат да останат само привремена фигура во табелите на Евростат. А ако во време на поволни макро-трендови губиме 17 000 работни места годишно, кревката титула „четврта економија“ може да испари побрзо отколку што беше освоена.

Зачлени се на нашиот е-билтен