Kочани мизерува: 5 000 тони минатогодишна арпа во амбарите, новиот род тропа на врата

До средината на октомври почнува жетвата на 2025, а земјоделците од Кочанско и Чешиново-Облешево сè уште имаат околу 5 000 тони оризова арпа од лани – дел во сопствени складови, дел во магацините на откупувачите. Владата најави дека ќе откупи 2 400 тони за стоковите резерви по 37 денари/кг, но производителите предупредуваат: мерката е краткорочно „олеснување“, а не решение.

Што им пречи на земјоделците?

• Горна граница од 800 кг/декар. Според владината уредба, секое домаќинство може да продаде за резерви најмногу колку што пријавило како просечен принос лани.
• Непријавени површини. Националната земјоделска мрежа бара критериумот да го пресметува вкупниот реален род, не само регистрираните декари, за да не „заглави“ вишокот.

„Откупот ќе прибере дел од товарот, но не и целата планина од арпа што стои во амбарите“, коментираат мали производители од Оризово Поле.

Зошто има залиха?

1. Слаба извозна цена минатата зима – откупувачите одложија договори, очекувајќи повисок курс на доларот.
2. Нерамномерна домашна консумација – годишно се трошат ~40 000 тони, а реколтата е околу 60 000.
3. Недостиг од складишни кредити – многу земјоделци немаат средства за сушење и чување, па оризот „спие“ во импровизирани простории.

Што бараат производителите?

• Покачување или укинување на лимитот од 800 кг/декар.
• Привремена државна гаранција кон откупувачите за остатокот од родот.
• Финансиски инструмент (евтин кредит или гарантна шема) за извоз во соседните пазари.

Влог за новата жетва

Ако старите количини не се расчистат до септември, откупните центри ќе влезат во сезоната со полни силоси, што може да ја обори стартната цена на новата арпа и дополнително да удри врз приходот во производствената 2025.

Министерството за земјоделство најави дека „работи на проширување на квотите“ и на „алтернативни пазари“, но конкретен датум за почеток на јавниот откуп сè уште нема.