Колкав приход е потребен за да се избегне сиромаштија во Европа? Што покажуваат праговите по земји

Повеќе од 72 милиони Европејци во 2024 година биле класифицирани како лица „во ризик од сиромаштија“, што претставува 16,2% од населението во Европската унија. Но, иако статистичкиот термин е единствен, значењето на овој ризик драстично се разликува меѓу земјите, бидејќи прагот на сиромаштија не е ист низ континентот.

Евростат го определува ризикот од сиромаштија како живеење со приход кој е под 60% од националниот медијален еквивалентиран располагачки приход. Тоа значи дека индикаторот не ја мери фактичката сиромаштија или богатството, туку позицијата на поединецот во рамки на економските услови на сопствената земја. Во 2024 година, просечниот медијален приход по лице во ЕУ изнесувал 21.582 евра годишно. Шеесет проценти од оваа бројка изнесуваат 12.949 евра годишно, што значи дека лице со месечен приход под околу 1.079 евра се смета за во ризик од сиромаштија.

Но, деталните податоци по земји покажуваат многу посложена слика. Во ЕУ, прагот на сиромаштија варира од само 391 евро месечно во Бугарија, до 2.540 евра во Луксембург. Кога се вклучат земјите кандидати и членките на ЕФТА, разликите се уште поголеми: од 201 евро во Турција до 2.596 евра во Швајцарија. Норвешка исто така се наоѓа меѓу земјите со праг над 2.000 евра месечно.

Во неколку западноевропски земји, како Данска, Австрија, Ирска, Холандија и Белгија, прагот се движи меѓу 1.500 и 2.000 евра, додека во голем број земји од Централна и Источна Европа прагот е значително понизок. Во Португалија, Латвија, Хрватска, Литванија, Полска, Грција и Словачка, лицата што живеат со помалку од 750 евра месечно се сметаат за во ризик од сиромаштија. Во Унгарија, Романија, Бугарија, Србија и Турција, прагот паѓа под 500 евра месечно.

Кај најголемите економии на ЕУ, Германија има највисок праг на сиромаштија — 1.381 евро месечно. По неа следуваат Франција со 1.278 евра, Италија со 1.030 евра и Шпанија со 965 евра. За едно типично семејство со двајца возрасни и две деца под 14 години, прагот на сиромаштија е 2,1 пати повисок од прагот за едно лице. Тоа во просек за ЕУ значи околу 2.266 евра месечно.

Разликите меѓу земјите произлегуваат пред сè од медијалниот приход, кој директно ја одразува продуктивноста и економската структура. Земјите со развиени финансиски услуги, напредна индустрија или силен технолошки сектор имаат повисоки продуктивност и плати, што автоматски го зголемува и прагот на сиромаштија.

Кога овие бројки се пресметуваат во стандарди на куповна моќ (PPS), разликите се нешто помали, но сè уште видливи. Во оваа споредба, прагот за едно лице се движи од 449 PPS во Србија до 1.889 PPS во Луксембург. И понатаму, на врвот се држави како Норвешка, Швајцарија, Австрија и Холандија, додека на дното се Турција, Унгарија, Словачка и Грција.

Според Евростат, 16,2% од жителите на ЕУ биле во ризик од сиромаштија во 2024 година. Најниска стапка има Чешка, со 9,5%. Највисоки стапки се забележани во Турција и Северна Македонија, каде овој процент изнесува над 22%. Земјите кандидати, како и многу држави од Балканот и Источна Европа, генерално имаат повисоки стапки. Од поголемите економии, Шпанија (19,7%) и Италија (18,9%) се издвојуваат со повисоки вредности, додека Франција (15,9%) и Германија (15,5%) се нешто под просекот на ЕУ.

Овие големи разлики го нагласуваат фактот дека сиромаштијата во Европа е релативен поим, тесно поврзан со националниот економски контекст, а не едноставна мерка за животниот стандард.

Извор: Euronews