Македонската надворешна трговија ја започна 2025 година со умерен извозен раст, но уште посилно забрзување на увозот. Во јануари и февруари домашните компании извезле стоки во вредност од 75,65 милијарди денари (околу 1,23 милијарди евра), што е 1,6 проценти повеќе од истиот период лани. Паралелно, увозот достигна 112,86 милијарди денари (1,83 милијарди евра) – годишен скок од 4,9 проценти.
Разликата ја отвори трговскиот дефицит до 37,21 милијарда денари (604,7 милиони евра), а покриеноста на увозот со извоз падна на 67 проценти. За споредба, во првите два месеца од 2024 година истиот однос изнесуваше речиси 69 проценти.
Што изнесуваме, што увезуваме?
Статистичкиот завод бележи дека извозниот мотор и понатаму го носат катализаторите со благородни метали, автомобилските кабловски сетови и делови за седишта – производи што главно произлегуваат од фабриките во ТИР-зоните. На увозна страна, доминираат рафинираните нафтени деривати, платината и другите метали од платинската група, како и електричната енергија – јасен показател за енергетската зависност и индустрискиот апетит на земјата.
Германија останува неприкосновен пазар
Со учество од околу една четвртина во вкупната размена, Германија останува главен трговски партнер. На листата следат Велика Британија, Грција, Србија и Бугарија – комбинација што одразува стабилни врски и со ЕУ, и со регионалните соседи.
Што значат бројките?
Економистите предупредуваат дека растечката негативна салдо може да ја зголеми потребата за девизно финансирање и да изврши притисок врз платниот биланс. Од друга страна, умерениот раст на извозот сугерира дека индустриските капацитети работат без поголеми шокови, но се соочуваат со поскапени суровини и енергенси.
Клучот, велат стручњаците, останува диверзифицирањето на извозната структура и насочувањето кон повисока додадена вредност – предизвик што македонската економија го носи веќе цела деценија.