Економските експерти предупредуваат дека доколку минималната плата во Македонија не достигне 850 евра во следните две години, а просечната не се движи меѓу 1.200 и 1.500 евра, земјата ќе се соочи со сериозен недостиг од работна сила. Ваквите проценки се резултат на континуираниот одлив на работници во странство, растечката инфлација и нискиот стандард кој веќе ја прави Македонија неконкурентна во регионот.
Македонија на дното во регионот по висина на минимална плата
И покрај тоа што земјите од соседството веќе ја зголемија минималната плата над 500 евра, македонските работници останаа единствени во регионот со минималец под оваа граница. Од Сојузот на синдикати на Македонија (ССМ) најавуваат ревидирање на барањето за минимална плата, со ново ниво повисоко од 500 евра.
– „Барањето за 500 евра е веќе застарено. Сите земји во регионот не’ надминаа и со минимална и со просечна плата. Во март минималецот ќе се усогласи, но и понатаму нема да ја достигне вредноста од 500 евра,“ појаснуваат од ССМ, додавајќи дека државата мора да создаде услови за раст на платите и задржување на работната сила.
Работодавачите немаат избор – платите ќе мора да растат
Зоран Кочовски, сопственик на Агенција за посредување при вработување во странство, вели дека работодавачите веќе се условени да нудат повисоки плати, бидејќи нема доволно квалификувани работници на домашниот пазар.
– „Ако минималната плата во наредните две години не достигне 850 евра, а просечната меѓу 1.200 и 1.500 евра, Македонија ќе остане без работна сила. Работодавачите ќе мора да плаќаат повеќе – не затоа што сакаат, туку затоа што немаат избор,“ истакнува Кочовски.
Тој додава дека недостигот на работници веќе го намалува производствениот капацитет и ја поткопува конкурентноста на компаниите, предупредувајќи дека без професионализација и мотивирани вработени нема економски напредок.
Инфлацијата го јаде животниот стандард
Податоците на Државниот завод за статистика потврдуваат дека трошоците за живот во октомври се зголемени за 4,5% во споредба со истиот месец лани, додека цените на прехранбените производи пораснале за 2,8%.
Најголемо зголемување е забележано кај облеката (3%), рекреацијата (7,8%) и здравствените услуги (2,1%). Ресторанските и хотелските услуги, пак, бележат благ раст од 0,2%. Овие податоци покажуваат дека животот во Македонија поскапува побрзо од растот на платите, што дополнително ја намалува куповната моќ на граѓаните.
Синдикатите бараат итни мерки
Од синдикатите предупредуваат дека егзодусот на млади и квалификувани работници ќе продолжи доколку не се преземат итни чекори за подобрување на платите и условите за работа.
– „Доколку државата не ги поттикне работодавачите на зголемување на платите, ќе останеме без луѓе кои ќе работат. Веќе е доцна за минималец од 500 евра,“ велат од ССМ.
Македонската економија се соочува со клучен предизвик – да го задржи човечкиот капитал. Без брзо и значајно зголемување на платите, експертите предупредуваат дека пазарот на труд ќе остане празен, што ќе има сериозни последици по економскиот раст и стабилноста на земјата.
Соочени со реалноста на растечки цени, пад на довербата и одлив на млади, и владата и приватниот сектор ќе мора да ја стават платата во центарот на економската политика – или ризикот од економски застој ќе стане неизбежен.

