Skip to content
Милијардерите во земјите од Г20 го зголемиле своето богатство за 2,2 трилиони долари во текот на изминатата година. Во 2020 година, за време на пандемијата, богатството на милијардерите во светот порасна за 54%. И дури и покрај целата економска нестабилност, берзата само продолжи да расте. Овој раст во голема мера им користеше само на мал број Американци: 10% од населението поседува 93% од богатството на берзата.
Колку и да изгледа нееднаква оваа распределба, системот функционира како што е моментално дизајниран.
Во својата нова книга „Изгорен од милијардери“, на која се повикува британски „Гардијан“ во оваа анализа, истражувачот на нееднаквоста Чак Колинс тврди дека системот што ја продолжува нееднаквоста на богатството е намерно непроѕирен за повеќето Американци.
„[Богатите] ги купија своите авиони, ги купија своите повеќекратни куќи и вили, но сега купуваат сенатори и медиуми“, изјави Колинс за Гардијан во едно интервју. „Сега влегуваме во ова друго поглавје на хипер-екстракција каде што богатите го користат системот на нееднаквост.“
Колинс, директор на Институтот за политички студии, не е странец за богатството. Правнук на Оскар Ф. Мајер, основачот на брендот за преработка на месо, тој е член на Патриотските милионери, непартиска група богати Американци кои се залагаат за повисоки даноци за богатите и повисоки плати.
За да им помогне на другите да разберат што точно значи да се биде „богат“ во САД, Колинс позајмува концепт од новинарот Роберт Френк, кој во книга од 2007 година за богатите, ги замислил различните нивоа на богатство како „Ричистански“ села, од зборот рич на англиски за богат, богатсвто: Богатиот град, Долен Ричистан, Среден Ричистан, Горен Ричистан и Билионервил.
За да го модернизира концептот, Колинс ги категоризира овие „села на богатство“ врз основа на нивоата на приход. На најниското ниво, Богатиот град, се наоѓаат 10-те милиони Американци кои имаат приход по домаќинство од најмалку 110.000 долари и вкупно богатство од над 1,5 милиони долари. Селата стануваат поексклузивни како што богатството се зголемува: Долен Ричистан има 2,6 милиони домаќинства кои имаат богатство помеѓу 6 и 13 милиони долари; Среден Ричистан има 1,3 милиони домаќинства кои имаат средства во просек вредни 37 милиони долари; додека Горен Ричистан, составен од 130.000 Американци (приближно со големина на мал град) има богатство помеѓу 60 милиони и 1 милијарда долари.
Севкупно, жителите на овие села ги сочинуваат горните 10% од распределбата на приходите од богатството, околу 14 милиони Американци вкупно, иако нивните искуства драматично се разликуваат.
„Може да сте во Долен Ричистан, а сè уште да седите во делот за автобус на комерцијален авион“, рече Колинс. „Додека во Горен Ричистан летате со приватен авион. Тоа е навистина различно културно искуство. Летате приватно, немате никакви удели во системот за комерцијална авијација. Не ви е гајле дали целиот систем ќе се исклучи – готов сте.“
Највисокиот рид во „Ричистан“ е Билионервил, кој е составен од околу 800 американски милијардери кои се едни од најбогатите во светот. Моќта што ја има оваа група далеку ги надминува оние кои се едноставно богати, а камоли просечниот Американец кој воопшто не живее во „Ричистан“.
Но, Колинс смета дека прогресивниот слоган „милијардерите не треба да постојат“ или „укинете ги милијардерите“ ја промашува поентата и има „шмек на екстерминизам“.
„Тоа е разликата помеѓу индивидуалното однесување и системот на правила и политики“, рече Колинс. „Треба да бидеме загрижени за економскиот систем што насочува толку многу богатство нагоре кон милијардерите.“
Системот овозможува огромно влијание и контрола врз општеството денес
Со други зборови, не станува збор за самите милијардери, туку за системот што им овозможува да имаат огромно влијание и контрола врз општеството денес.
За да разбере како функционира богатството на ниво на милијардер, Колинс го дели на четири дела: стекнување богатство, одбрана на богатството, политичко заробување и хипер-екстракција.
Кога многу Американци размислуваат за богатството, тие обично размислуваат само за првиот чекор, рече Колинс. Луѓето можат да создадат скромна количина богатство преку започнување или водење успешен бизнис, што би можело да им обезбеди престој во Богатиот град.
Но, за да се стигне до Billionaireville потребни се сериозни инвестиции и стратегија во тие следни три чекори. Колинс го опишува она што го нарекува „индустрија за одбрана на богатството“: даночните адвокати, сметководителите и менаџерите за богатство кои ја користат својата експертиза за да се осигурат дека супербогатите се стратешки насочени кон своите даноци.
„Професионалците за одбрана на богатството користат широк спектар на алатки како што се фондови, офшор банкарски сметки, анонимни фиктивни компании, добротворни фондации и други средства за чување средства“, пишува тој.
За да се унапреди стратегијата за одбрана на богатството, на семејството му е потребна политичка поддршка. Богатство од над 40 милиони долари се преведува во политичка моќ, вели Колинс, и може да се искористи за одбрана на богатството и заштита на неговото акумулирање. Тој забележува дека значајната одлука на Врховниот суд од 2010 година, „Граѓанините Јунајтед“ против Федералната изборна комисија, им дозволи на богатите да вложат навидум неограничена количина пари во изборите, што драматично ја зголеми моќта што ултрабогатите ја имаат врз политиката.
Последната фаза е различен вид на акумулирање богатство, онаа што Колинс ја нарекува „хипер екстракција“, за да опише како богатите дошле до допир до речиси секој дел од секојдневниот живот на Американците, главно преку приватен капитал, што им овозможува на богатите поединци да инвестираат во приватни компании.
„Приватниот капитал бара оние делови од економијата каде што можат да ги исцедат работите малку посилно“, рече Колинс. „Едно нешто што не мислам дека луѓето го разбираат е дека овие милијардерски фондови за приватен капитал се она што се случува кога толку многу богатство е паркирано во толку малку раце, и тие можат некако да се свртат и да кажат: „Каде на друго место можеме да исцедиме пари од економијата?“ Здравствена заштита? Одлично. Паркови за мобилни куќи? Овие луѓе не можат да одат никаде, [па] можете да им ги зголемите кириите.“
Колинс пишува за семејството Марс, најпознато по својата доминација на пазарот на слатки, со M&M, Snickers и Skittles, но кои исто така завладеаја и со индустријата за домашни миленици. Освен што се најголемиот сопственик на производи за нега на домашни миленици во САД, семејството Марс поседува повеќе од 2.500 установи за нега на домашни миленици низ САД.
Колку поголемо богатство, толку поголема нееднаквост
Ефектите од оваа нееднаквост одат подалеку од тоа што богатството станува сè побогато. Станува збор за луѓе кои плаќаат повеќе за здравствена заштита, кирија и сметки за ветеринар без да видат никакво значително зголемување на платите. А Колинс рече дека болката и фрустрацијата од овој вид општество можат да доведат до длабоко незадоволство.
„Најмоќните олигарси разбираат дека луѓето се оставени зад себе [и] економски страдаат“, рече Колинс, додавајќи дека републиканците биле добри во користењето на моќен „лажен популизам“.
„Тие во основа можат да ја проектираат оваа порака дека всушност, демократите се елитисти. Тие само се грижат за богатите холивудски директори и за будната политика, а луѓето на кои им е грижа за вас се тука. Тие се Доналд Трампови на светот. Тие ја слушаат вашата болка, ја чувствуваат вашата болка“, рече тој.
Иронијата, истакнува Колинс во својата книга, е во тоа што Трамп назначил низа милијардери во својот кабинет. Заедно со Илон Маск, кој имал кратка, но моќна улога како шеф на таканаречениот „оддел за владина ефикасност“, кој надгледувал масовни намалувања на федералната работна сила, секретарите на Трамп за трговија, финансии, образование и внатрешни работи се исто така милијардери.
Неговиот кабинет, заедно со помошта од републиканците во Конгресот, му помогнал да го донесе својот огромен закон за даноци, кој ќе направи трајни намалувања на даноците за богатите и корпорациите.
Велат дека има излез, зависи од политичката волја?!?
Додека републиканците продолжуваат да тврдат дека имиграцијата и лошите трговски договори се извор на економските проблеми на сите, „прашањето станува: Дали Демократската партија, која исто така е заробена од милијардерите и големите пари, ќе може смислено да се справи со основните штети?“, рече Колинс.
Демократите, тврди тој, знаат какви политики се потребни за да се „сврти зголемувањето на богатството“, вклучувајќи длабоки промени во даночниот систем, зголемување на минималната плата и зајакнување на синдикатите.
Колинс се присети пред четири години, кога демократите ја контролираа Белата куќа и двата дома на Конгресот. Демократите го воведоа законот од 4,3 милијарди долари „Build Back Better“, кој, меѓу другото, ќе содржеше длабоки инвестиции во климатската криза, Медикејд, домување и грижа за деца. Законот требаше делумно да се финансира преку промени во даночниот систем, вклучувајќи повисоки даноци за ултрабогатите и затворање на даночните дупки.
Но, иако законот беше усвоен во Претставничкиот дом во ноември 2021 година, на крајот пропадна во Сенатот бидејќи двајца центристички демократи, Џо Манчин од Западна Вирџинија и Кирстен Синема од Аризона, го блокираа. И Манчин и Синема оттогаш ги напуштија своите места во Сенатот.
„Беше толку, толку блиску, а законот навистина ја одразуваше волјата на мнозинството луѓе кои навистина сакаат пратениците да решат некои од овие итни проблеми“, рече Колинс. „Олигархиската моќ не е толку создавање, туку блокирање. Полесно е да се блокира отколку да се направи нешто значајно, но мускулната меморија е таму. Знаеме како изгледа тоа.“
Колинс е оптимист дека може да има промени, но рече дека тоа ќе бара одржлив политички моментум.
„Можеби пред да се освестиме, нишалото ќе се врати назад, а потоа навистина станува збор за одржување на одржливо навистина популарно движење за да се постигне напредок во оваа екстремна нееднаквост во која живееме“, рече тој. „Можеме да го поправиме ова. Може да се поправи.“
