Skip to content
БРИСЕЛ – Европската комисија денеска ја финализира најамбициозната Повеќегодишна финансиска рамка (МФФ) досега: 1 717 милијарди евра за периодот 2028‑2034. Предлог‑документот, што утрово треба да биде усвоен од колегиумот на комесари, го поместува фокусот од традиционалната кохезија кон ново осмислена индустриска конкурентност – маневар што се чита како реакција на технолошката трка со САД и Кина.
До крајот на денот, еврокомесарот за буџет Пјотр Серафин ќе ги брифира европратениците, а претседателката Урсула фон дер Лајен ќе го претстави пакетот пред медиумите. Поделбата на средствата, барем според неофицијалните бројки што кружат во Брисел, е јасен сигнал. Од вкупниот износ, 522 милијарди евра одат директно за „економски мотор“: нов Европски фонд за конкурентност вреден над 300 милијарди евра, засилен со линии за истражување, иновации и дигитализация.
„Мораме да фатиме чекор со Вашингтон и Пекинг; секоја друга опција е заостанување“, порача неодамна извршниот потпретседател за индустриска стратегија Стефан Сежурне, чие портфолио го добива најголемиот дел од колачот – подвиг што бриселските медиуми го прогласуваат за негова „лична победа“.
Сметката, сепак, мора да се покрие. Комисијата предлага кохезивните фондови – досега речиси една третина од буџетот – да се скратат на нешто над 300 милијарди евра. Намалувањето ќе го почувствуваат регионалните влади, особено во посиромашните делови на блокот каде што средствата беа витално гориво за проекти во инфраструктура и јавни услуги.
Покрај новите приоритети, буџетот мора да отплати и стар долг. Околу 30 милијарди евра годишно ќе се издвојуваат за сервисирање на заемите што ЕУ ги подигна за Фондот за закрепнување по Ковид‑19. Тоа значи дека реалниот простор за нови политики е потесен отколку што сугерира крајната цифра.
Не сите во Брисел аплаудираат. Паралелно со презентацијата попладнево, земјоделци од неколку земји членки организираат „симболичен марш“ од Европскиот парламент до седиштето на Комисијата. Тие протестираат против можноста за кратење на аграрните субвенции и за планот дел од одлуките за распределба на средствата да се префрлат на национално ниво. Според нив, тоа би ги продлабочило разликите меѓу земјите со силни и со послаби буџети за земјоделство.
Предлог‑рамката сега влегува во преговори со Советот на ЕУ и Европскиот парламент. Вообичаено, „ракетата“ од 1,7 трлн евра ќе мине низ тешка орбита на компромиси пред да слета како финален буџет. Но насоката е кристално јасна: Европа ја подига стапката на индустриски влог, убедена дека без технолошка сила не може да си ја гарантира геополитичката тежина во деценијата што доаѓа.
