ЕУ предлага 90 % намалување на емисиите до 2040 година – дел од земјите членки стравуваат од нов удар врз индустријата

Брисел, 5 јули 2025 г. – Европската комисија го претстави нацрт-планот со кој бара Европската унија да ги намали емисиите на стакленички гасови за 90 % до 2040 година, мерка што треба да ја одржи зацртаната цел на блокот за климатска неутралност до 2055 година.

„Одвоивме време стратешки да размислиме како Европа да успее во оваа задача“, рече еврокомесарот за клима, Вопке Хекстра, при презентирањето на предлог-законот. Според Комисијата, амбициозниот таргет е неопходен за да се избегнат најлошите сценарија од климатските промени и да се одржи конкурентноста на европската економија во зелена транзиција.

Предлогот наиде на резерви во неколку земји членки, меѓу нив Италија, Чешка и Франција. Тие предупредуваат дека дополнително заострување на климатската политика во момент на економска стагнација може да го забрза иселувањето на индустриското производство од континентот. Клучна ќе биде позицијата на Германија, чија владина коалиција е под силен притисок од влијателното зелено движење.

Германија создава околу една четвртина од вкупното економско производство на ЕУ, но растот таму е речиси рамен цели пет години, а индустриската продукција опадна за близу 10 % од 2015 година. Намалувањето на емисиите, велат критичарите, дојде паралелно со високи енергетски цени и преселба на дел од тешката индустрија во трети земји.

Амбициите на Брисел ги усложнува и буџетската состојба на еврозоната: 11 од 20 држави моментно ги надминуваат дефицитните правила на пактот за стабилност. Најизразен е случајот со Романија, каде што минатогодишниот дефицит достигна 9,3 % од БДП, а мерките за заштеда веќе предизвикаа протести.

Економистите предупредуваат дека евентуална трговска војна со САД би можела дополнително да го успори растот, што би ја направило транзицијата уште поскапа. „Ова е, веројатно, најнеповолен момент за ново стегање на ременот на европската индустрија“, оценуваат дел од аналитичарите.

Предлог-законот ќе влезе во формални преговори меѓу Советот на ЕУ и Европскиот парламент. За да стапи на сила, потребна е квалификувана мнозинска поддршка од земјите членки и зелено светло од пратениците во Стразбур.

Комисијата инсистира дека зацртаната цел е остварлива со комбинација од зголемување на обновливите извори, модернизација на мрежите и развој на технологии за заробување и складирање на јаглерод. Сепак, конечната форма на законот ќе зависи од тоа колку простор за компромис ќе остават и климатските амбиции и економските реалности што ги потенцираат националните влади.