Skip to content
Миљенко Јерговиќ е еден од најпознатите писатели од бившите ју простори. Тој е автор и новинар, а новинарството е тука за да го одржи во кондиција. За себе вели дека е истовремено и Босанец и Хрват и Југословен ама и единствено Миљенко Јерговиќ. Не сака многу да патува, ама исти места може да посети и илјада пати ако во него будат убави чувства. Бидејќи пишува на универзалниот јазик на книжевноста со универзална емоција неговите книги се преведени на над 20 јазици. За себе кажува дека често пати бил среќен ама не може да каже кога бил најсреќен бидејќи според него среќата нема градација.
Трн: Дали Југославија за вас е политички и литературен предизвик? Може ли да ни ја објасните деликатната линија меѓу овие две позиции?
Миљенко: Во политичка смисла Југославија е историски факт, тоа е исто како Отоманското царство, Хабзбуршка монархија, тоа е држава која постоела и која повеќе не постои и тоа е готова работа.
Во културна и во книжевна смисла Југославија и од една страна што била Југославија и што створила како некоја трајна последица е голема културна тема или тоа е низа од големи културни теми, а од друга страна што е исто така подеднакво важно, Југославија како држава не постои, постои културен и книжевен простор и одреден делумно заеднички а делумно со блиски јазици. Тоа е простор од јужнословенски јазици, простор од Словенија до Црно море кој всушнот не е зависен од тоа дали постои оваа или онаа држава, туку тоа е едноставно некој заеднички или доста близок културен и книжевен простор. Тоа е простор на блиски и заеднички историски и културно искуства, тоа е простор на слични менталитети , тоа е простор на слични несреќи и тоа е простор на слични луѓе. Таа блискот е таа сличност за културата на овие земји е многу важна за нивната книжевнистоа
Државните граници се работа на војската и на полицијата, а не на книжевноста
Трн: За вас велат дека сте исклучително продуктивен автор, освен вашите книги, јавноста со љубопитност ги следи и вашите написи во списанија и на портали, во преписките со вашите колеги. На што се должи оваа ваша енергија и љубопитност?
Миљенко: Да, тука се работи за тоа дека и едното и другото се пишување. Во времето кога бев мало момче весниците беа многу сериозна работа, моето семејство беше претплатено на сараевскиот дневен весник „Ослободување“ и Нин. Секое утро колпортерот ни носеше „Ослободување“ а еднаш неделно и белградскиот Нин. Токму затоа мене уште како мало момче ми се всади таа идеја дека весниците се над се. Мојот дедо секое утро со првото кафе ги читаше тие весници, ги коментираше новинарските текстови и мене таа идеја да напишеш статија или вест во весник и во весникот да излезе нешто со твое име и презиме мене ми се чинеше како најголемо достигнување. И на некој начин во добар дел заради тоа се поврзав и со весниците и со пишувањето, а од друга страна тука има уште нешто. Книжевноста е пишување, книжевноста е постојано пишување, книжевноста меѓу другото е дисциплина на духот и кондиција на духот. Книжевноста е како маратон. Ако сакате два пати годишно да го истрчате маратонот, морате секој ден да тренирате, новинарството и пишување во весници е најгенијален начин за тренирање. Ако би престанал да пишувам за весници, би морал да измислам нешто друго како начин на тренирање, бидејќи би било многу лошо ако ја изгубам кондицијата.
Трн: Дали сметате дека имате ограничена публика во поглед на возраста бидејќи пишувате за Југославија, нешто што новите генерации не можат да го почувствуваат духот на времето ниту просторно, ниту временски.
Миљенко: Јас за мојата публика никогаш не размислувам, мслам дека е опасно да размислуваш за читателите бидејќи ако почнеш да размислуваш за тоа тогаш почнуваш да пишуваш на начин како што се очекува од тебе, а не онака како што изворно ми доаѓа. Моите книги се преведени во некои многу оддалечени култури од нашите и секогаш многу се изненадувам кога гледам дека на некој многу далеку му е разбирливо тоа што јас го пишувам. Истата таа работа би можела да се каже за таканаречените нови генерации кај нас, ама од друга страна постои некоја универална емоција или искуство или универзално раскажување , бидејќи ако разбираат што се случува кај античките богови и херои, тогаш и ова би им било разбирливо, само две генерации наназад.
Трн: „Татко“ е автобиографски роман со оглед на тоа што пишувате за вашиот татко, што им должите на вашите родители?
Миљенко: Јас имав многу чудни родители, со самото тоа што беа толку чудни и што всушност како татко и како мајка не беа најдобри мајка и татко на светот, беа интересни и всушност од аспект на книжевноста многу е подобро да имаш такви родители отколку некои нормални родители.
Трн: Едно прашање околу вашата припадност и идентитет? Што е она што го определува вашето чувство за припадност? Како што најмногу се чувствувате: Босанец, Хрват или Југословен?
Миљенко: Тоа зависи од ситуацијата во која се наоѓам. Јас сум секогаш она што во тој момент го доживувам како најзагрозено, кога сум во Загреб тогаш сум Босанец, кога сум во Босна, тогаш сум Хрват, кога сум меѓу националисти од различен вид тогаш сум Југословен и тоа е навистина така. Кога сум на место и во ситуација кога најприродно се чувствувам, тогаш сум единствено јас Миљенко Јерговиќ и ништо повеќе од тоа.
Трн: Зошто го покренавте вашиот портал jergovic.mk? Дали заради недоверба во медиумите? Каков е вашиот став кон социјалните мрежи? Имате ли профили таму?
Миљенко: Јас никогаш не сум имал профил на фесбук и никогаш не сум комуницирал преку социјални мрежи со пријатели, познаници, не сум поставувал такви врски. Имам своја фејсбук страница, а од пред неколку години имам профил на инстаграм. На инста секојденвно објавувам фотографии, водам некој вид фотографски дневник. Во зависност што ми го означило денот, го заробувам моментот и објавувам. Фејсбук страницата ми служи да го рекламирам својот портал и тоа е супер. Околу таа фб страница не сум се трудел премногу, не сум бустал постови и слично, се на таа страница како следбеници се собирало по природен пат, без оглед на тоа што не се трудам имам 80 000 следбеници, тоа е една огромна група луѓе и тие мрежи се супер затоа што преку нив може да се претстават сериозни работи.
Трн: Од една ваша преписка со Светислав Басара видовме дека во еден период покажувате посебен интерес за Македонија. На што се должи тоа и дали уште ве интересира таа тема и Македонците?
Миљенко: Јас имам посебен интерес за Македонците и Македонија целиот свој живот, тоа е природна работа, Македонија е дел од мојот свет е сега тој интерес од една страна е поврзан со книжевноста и уметноста, да речеме со македонските писатели кои мене ми се особено важни, на приемр Влада Урошевиќ е еден од најважните јужнословенски писатели воопшто или мојот пријател Сашо Прокопиев, Матеја Матевски, Никола Маџиров, од класиците Кочо Рацин. А од друга страна кога нешто се случува нешто лошо со Македонците и Македонија , тоа и јас го чувствувам. Понекогаш работите од нашата перспетива изгледаат поинаку.
Трн: Кај нас во Македонија многу важно прашање е нашата интеграција во ЕУ. Што мислите вие за проектот ЕУ од аспект на можностите и соочувањето на националните култури со тој на европскиот концепт?
Миљенко: Европската Унија е многу згодна и среќна рамка со која се обезбедува некаква државна сигурност. Бидејќи ако сте член на ЕУ, тогаш нема да ве нападне Русија на чело со Путин. Ама се друго е помалку или повеќе исто како да не сте член на ЕУ. ЈАс не гледам какви промени се случиле во Хрватска откога е во ЕУ. Не гледам смисла во друго.
Стравот дека националните култури со ЕУ би можеле нешто да добијат или изгубат исто така нема никаква основа. Националната култура зависи од тоа колку е жива сама по себе, а не од тоа каде сте членки. Ако ви умира јазикот, ако не пишуваат писателите тогаш не може ни да ви помогне ни да ви одмогне ЕУ.
Трн: Многу од вашите книги се карактеризираат со длабоко чувство за место и живописни описи на локации. Како вашата лична врска со различни региони и градови влијае на вашето раскажување?
Миљенко: Јас не сум од оние луѓе кои многу сакаат да патуваат и многу сакаат да запознаваат нови светови и земји, ама исто место, ист град би можел да го посетам и илјада пати. Јас мојата книженост и приказните ги извлекувам од упорно гледање во исти градови, исти предели, исти работи.
Трн: Вашите раскази и есеи добија признание од критиката. Како пократкиот формат се разликува од вашиот процес на пишување роман и дали имате предност за едниот пред другиот?
Миљенко: Не, немам предност. Пишување роман е физички потешка и понапорна работа, ама пишување раскази е нешто што бара поголем ангажман на талентот. Пишување раскази е како филигранска работа, а пишување романи е како златарска работа. Потешко е да си филигранец отколку златар.
Трн: Кога бевте најсреќни?
Миљенко: Немам поим, навистина не знам. Јас мислам дека среќата нема градација, среќен посреќен најсреќен. Често сум бил среќен, а не се сеќавам дека некогаш сум бил најсреќен.
Преземено од Трн.мк
