Филипче со обвинувања, кампањата на работ на довербата

Во последната недела пред вториот круг, лидерот на СДСМ Венко Филипче ја заостри реториката: тврди дека ВМРО-ДПМНЕ врши притисоци и уцени врз гласачи и компании, пријавени до ДИК и мисијата на ОБСЕ/ОДИХР. Притоа навестува дека власта во изминатата година и половина не го испорачала ветеното и најавува кадровски промени во сопствениот партиски врв. Со тоа, теренот се поместува од локалните програми кон централното прашање – кој управува со довербата во институциите и дали изборите се натпревар на визии или на механизми на влијание.

Изјавите се вклопуваат во поширокиот амбиент на кампања што, според анализите, влегува во деликатна фаза на поларизација: случаите и контроверзиите се преплетуваат со нови мобилизациски обраќања, а темите – од локална хигиена до „големите“ политички димензии – често се претвораат во пресметка за кредибилитет. Во таков контекст, предупредувањата за притисоци, повиците за „етничко гласање“ и кризите во јавните служби стануваат дел од истата приказна: дали вториот круг ќе биде коректив на владеењето, или епизода што дополнително ќе ја разниша довербата во процесот.

Филипче инсистира дека неговите кандидати водат „чесна, искрена и позитивна“ кампања, со висока реализација на ветувања на терен, додека, како што тврди, опозициските градоначалници останале под 20 проценти исполнетост. Овие проценти – честа валута во предизборни недели – ретко се поткрепени со независни евалуации, но ја одразуваат суштинската линија на судир: наративот за компетентност против наративот за промена. Влогот е поинаков од класична локална трка: вториот круг, особено во поголемите општини, се чита како референдум за стилот на владеење.

Истовремено, медиумските анализи забележуваат дека токму ваквите, наизглед технички теми – управувањето со јавни претпријатија, кризите со отпадот, импровизациите со кадри – ја еродираат суштината на мандатите. Кога јавниот сервис затајува, изборната порака престанува да биде програма и станува изговор. Токму затоа, последната недела пред гласањето ја акумулира и најголемата нервоза: секоја полемика лесно се претвора во прашање на легитимитет.

На другата страна, опозицискиот блок одбива да биде вовлечен во „пазарења“ и демонстрира тврд став за постизборни комбинации. Но тврдите деманти не ја редуцираат сенката на сомнежот што ја придружува секоја рунда полуинформации и предизборни калкулации – сенка која, во атмосфера на ниска доверба, лесно станува аргумент сама по себе. Во таков пејзаж, повиците за цивилност, за чиста игра и за јасни коалициски линии се повеќе звучат како желби отколку како правила.