Ивашов, руски генерал: Војната на Путин во Украина е катастрофа

Бројни медиуми и канали на Телеграм објавија информации дека пензионираниот руски генерал Леонид Ивашов повторно остро го критикувал Владимир Путин и војната против Украина, нарекувајќи ја „катастрофа“ и обвинувајќи го Кремљ дека ја води земјата кон „стратешки пораз“. Уште во јануари 2022 година, еден месец пред почетокот на целосната инвазија, Ивашов јавно предупреди дека војната „ќе го загрози самиот опстанок на Русија“ и го повика Путин да поднесе оставка. Речиси четири години војна во Украина не го променија ставот на генералот. Во нова изјава, тој нагласи дека Путин претходно рекол дека стратешкиот пораз ќе доведе до колапс на Русија. „Но, тој не објасни што е стратешки пораз. Сепак, нашата меѓународна изолација и фактот дека постојаните членки на Советот за безбедност на ООН ја поддржуваат Украина се веќе стратешки пораз“, забележа генералот.

Ивашов се потсмеваше на заканите на Кремљ за „ненадминливи“ нуклеарни системи и тврдењата за способност да ги уништи САД и Западот. „Се држиме до крстосувачката ракета „Буревестник“ на нуклеарен погон и нуклеарниот торпедо-дрон „Посејдон“ како спас. Но, Соединетите Американски Држави ќе можат да нè уништат пред овие ракети да стигнат до својата цел. Ако воопшто успееме да ги лансираме“, рече тој. И покрај извештаите дека руските трупи би можеле да го освојат Покровск, клучен транспортен центар во Украина, Ивашов ги нарече таквите придобивки незначителни. „Напредокот во близина на Покровско е само тактичка епизода. Немаме оперативно-тактички успеси, а на стратешко ниво претрпуваме пораз во сите правци“, заклучи генералот.

И во моментов, кланскиот систем владее во сите сектори на Русија, при што 58% од сегашните функционери се наследници на советските номенклатурни династии. Три четвртини од руските функционери имаат роднини кои работат во владата или државните работи. Ова го објави „Москва тајмс“ на 10 ноември, повикувајќи се на студија на публикацијата Проект, која ги испитала биографиите на 1.329 функционери. Се забележува дека семејните врски на елитата ги опфаќаат речиси сите сектори на Русија – индустрија, финансии, одбрана, енергетика, земјоделство, медиуми и социјални мрежи. Во исто време, историјата на клановите датира од времето на Советскиот Сојуз – 58% од сегашните функционери се наследници на советските номенклатурни династии кои држеле високи позиции уште во времето на СССР. Студијата покажува дека структурите со најмногу кланови се Советот на Федерацијата (86% имаат роднини на власт), Државната Дума (84%), Претседателската администрација (85%) и Претседателскиот кабинет (68%). Меѓу полицајците и судиите, 74% се такви, меѓу гувернерите 69%, а меѓу членовите на владата 61%. Меѓу првите 25 функционери со најголем број роднини на власт е шефот на Чеченија, Рамзан Кадиров, кој им помогнал на 96 членови на неговото семејство да најдат работа. Кавказ е лидер во промоцијата на клановите. Заедно со Кадиров, десет други државни службеници од Кавказ, вклучувајќи го и сенаторот и милијардер Сулејман Керимов, обезбедиле вработување за 191 роднина.

НепУтизам – Путин ја претвора руската држава во семеен бизнис

Втората најголема династија во земјата, според Проектот, ја создал рускиот претседател, кој има 27 роднини на власт и бизнис. Неговиот клан се протега и на децата на далечни роднини. На пример, 25-годишниот Денис Путин, внук, се преселил во компанијата Сибур во 2024 година, каде што ја презел позицијата раководител на проектот со плата од 600-800 илјади рубли месечно. Тој има удел (10%) во компанијата Шереметјево, која управува со истоимениот деловен комплекс во близина на познатиот аеродром. Таткото на Денис е Михаил Путин, заменик-претседател на Гаспром. Децата на сестрите на Михаил Путин, роднини на лидерот на Кремљ, исто така постигнале значителен кариерен напредок. Ана Цивилјева, ќерка на Евгениј Путин и сестра на Михаил, моментално ја држи позицијата заменик-министер за одбрана. Нејзиниот сопруг Сергеј Цивилев го раководи Министерството за енергетика. Друга сестра на Михаил Путин и Ана Цивилјева е Татјана Пташук. Нејзината ќерка, Елена Жидкова, е медицински директор на Руските железници. Други функционери, од кои многумина беа донесени на власт од владетелот на Кремљ, формираат свои кланови. Сенаторот Арсен Каноков (19), шефот на Ростец Сергеј Чемезов (16) и поранешниот шеф на ФСБ Николај Патрушев (15) се обидуваат да го стигнат Путин во однос на бројот на роднини. Проектот известува дека безбедносните сили сè повеќе се инфилтрираат во цивилните државни институции заедно со роднините на цивилните функционери – 20% од сите владини функционери имаат блиски роднини во агенциите за спроведување на законот. Меѓу олигарсите, лидери во развојот на династиите се Аркадиј и Борис Ротенберг – тие имаат 19 роднини вработени во државните структури или сродни претпријатија. По нив следуваат основачот на Русал, мултимилијардерот Олег Дерипаска (11), олигархот и поранешен член на Државната дума Михаил Гуцериев (10) и милијардерот Јуриј Ковалчук, долгогодишен соработник на Путин во задругата Језеро (9). На 8 ноември оваа година, влијателната германска новинска агенција Дојче Веле објави новинарска истрага за фактот дека „Рускиот дом на науката и културата“ сè уште активно работи во главниот град на Германија, иако Европската унија воведе санкции против организацијата „Россараднија“ во летото 2022 година. Во исто време, податоците од отворени извори и доверливите информации од голем број западни земји укажуваат дека руските специјални служби активно ја користат инфраструктурата на организацијата „Россараднија“ во странство за да ги промовираат интересите на Москва воопшто и да спроведуваат поединечни операции особено. Според заклучоците на аналитичките центри од некои западни земји, Кремљ ги користи руските културни центри во странство како дополнителни резиденции за руските разузнавачки служби. Бројни германски парламентарци од лево-либералната партија „Сојуз 90/Зелени“ и партиите од десниот центар Христијанско-демократска унија и Христијанско-социјална унија ја повикуваат федералната влада целосно да го затвори „Рускиот дом“ во Берлин речиси четири години по ред. На ова инсистираат бројни јавни активисти кои од време на време организираат митинзи покрај зградата. Сепак, како што објаснија германските власти, затворањето на „Руската куќа“ не е цел сама по себе, бидејќи изречените санкции овозможуваат минимални дејствија за одржување на животниот век на институцијата, на пример, сметководство, плаќање даноци или сметки за комунални услуги. Во 2023 година, „Руски дом“ поднесе тужба до административниот суд, барајќи деблокирање на средствата на нејзините банкарски сметки и одбивање да се применат санкции, бидејќи оваа институција наводно нема никаква врска со организацијата „Россараднија“, туку е целосно независен правен субјект и затоа не може да биде предмет на санкции. На крајот на јуни 2025 година, судот ја отфрли тужбата, застанувајќи на страната на ЕУ и германските власти. Според судот, има повеќе од доволно докази за директна врска помеѓу „Руската куќа“ и „Россараднија“.

„Руска куќа“ е мрежа од културни центри што Руската Федерација ги отвора во странство. Формално, тие ја промовираат руската култура, јазик и образование, но во пракса овие институции често извршуваат други задачи, првенствено ширејќи лажни информации за меѓународни настани, особено руската војна против Украина, формирајќи проруски став во локалните медиуми и академијата и влијаејќи врз политичките елити преку културни настани, грантови и образовни програми. Ова вклучува регрутирање агенти на влијание меѓу локалните личности, новинари и студенти. Во овој контекст, „Руската куќа“ низ целиот свет стана информативна платформа за легализација на руските наративи, алатка за спроведување на руската мека моќ што ги маскира скриените намери под културната дипломатија и мрежа за влијание врз јавното мислење во земјите каде што Русија има стратешки интереси.

На 21 февруари 2023 година, Романија ја затвори „Руската куќа“ во Букурешт, бидејќи властите ја сметаа за инструмент на руска пропаганда и хибридна војна. Рускиот културен центар е обвинет за ширење проруски наративи што се во спротивност со романските интереси. На 3 февруари 2025 година, стана познато за затворањето на „Руската куќа“ во Баку. Одлуката е донесена во контекст на наглото влошување на односите меѓу Руската Федерација и Азербејџан по падот на авионот на „Азербејџан ерлајнс“, кој беше под оган од руските единици за противвоздушна одбрана. Покрај тоа, азербејџанските медиуми го обвинија рускиот културен центар за шпионажа. На 5 ноември 2025 година, владата на Република Молдавија (РМ) го одобри откажувањето на Договорот за култура со Русија, според кој „Руската куќа“ работеше во Кишињев. По гласањето во молдавскиот парламент, руската страна официјално ќе биде информирана за повлекувањето на Република Молдавија од овој договор. Молдавскиот министер за култура, Кристијан Јардан, изјави дека „Руската куќа“ во Кишињев не е културен центар, туку институција под чие покровителство се спроведувале активности насочени кон поткопување на суверенитетот на молдавската држава.

*Олександар ЛЕВЧЕНКО e поранешен украински амбасадор во Хрватска и Босна и Херцеговина