Skip to content
Русија го отфрла предлогот за прекин на огнот и само го зголемува теророт врз цивилното население во Украина. Ова докажува дека дипломатијата за смирување на агресорот не функционира. Треба да се воведат многу поостри санкции против енергетскиот и банкарскиот сектор на Руската Федерација.
Олександар ЛЕВЧЕНКО*
Од 15 до 17 јуни 2025 година, во Кананаскис, Канада, се одржа 51-от самит на Г7, со учество на лидерите на Соединетите Американски Држави, Канада, Обединетото Кралство, Франција, Германија, Италија, Јапонија и ЕУ. На настанот учествуваа и лидерите на Украина, Индија, Бразил, Австралија, Јужна Африка и Мексико. Главните теми на состанокот беа глобалната безбедност, економијата, енергијата, климата и развојот на вештачката интелигенција. Самитот посвети посебно внимание на ескалацијата на Блискиот Исток и војната на Руската Федерација против Украина. Американскиот претседател Доналд Трамп го напушти самитот на 16 јуни поради ескалацијата на ситуацијата меѓу Израел и Иран. Пред да замине, тој потпиша заедничка изјава во која Г7 ги осуди нуклеарните амбиции на Иран и изрази поддршка за правото на Израел на самоодбрана.
Според американската Си-Ен-Ен, повикувајќи се на американските разузнавачки информации, Иран не развива активно нуклеарно оружје и дека е оддалечен најмалку три години од создавање нуклеарна бомба. Изданието известува дека израелските воздушни напади врз објектите во Натанц предизвикале штета, но само ја одложиле програмата за неколку месеци. Друг клучен објект – подземниот комплекс во Фордоу – остана практично недопрен.
Соединетите Американски Држави и МААЕ сега се плашат од спротивниот ефект: израелскиот напад можеби нема да го запре Иран, туку напротив – ќе го охрабри отворено да развива нуклеарно оружје, што, според американските разузнавачки агенции, сè уште не се случило. Американските разузнавачки служби продолжуваат да ги проценуваат последиците од израелскиот воен напад врз иранските воени, енергетски и логистички објекти, но признаваат дека Техеран добил уште една причина да ја забрза имплементацијата на нуклеарната програма. Новинарите го прашаа Д. Трамп што мисли за оваа изјава, на што тој одговори дека „Не ме интересира што рекол директорот на Националното разузнавање Тулси Габард. Мислам дека Иранците биле многу блиску до тоа да имаат нуклеарно оружје“. Израелскиот премиер Б. Нетанјаху постојано го изразува овој став.
Во меѓувреме, украинскиот претседател Володимир Зеленски ја прекина посетата на Канада и се враќа порано во Украина во врска со ракетниот напад врз Киев на 17 јуни преку ноќ. Киев прогласи Ден на жалост за 28-те загинати жители на Киев по бруталниот руски напад преку ноќ врз украинскиот главен град. Тоа е повеќе од убиените Израелци во неколкудневните ирански ракетни напади.
Сепак, американскиот претседател го напушти самитот на Г7 за да му помогне на својот сојузник на Блискиот Исток и јавно не кажа ништо за украинските загуби од варварското руско гранатирање. По напуштањето на самитот, Д. Трамп ја избегна планираната средба со украинскиот претседател, па затоа не мораше да коментира за крвавото руско бомбардирање на Украина и зошто сè уште не го поддржа предлог-законот, кој беше поддржан од 82 сенатори, за воведување пеколни санкции кон Русија, која одбива да постигне прекин на огнот веќе два и пол месеци, а кој го предложи самиот американски претседател, што веднаш беше поддржано од украинската страна.
Покрај тоа, Д. Трамп индиректно лобираше за признавање на шефот на Кремљ, кој ја даде наредбата за бомбардирање на мирните жители на Киев, како посредник во решавањето на израелско-иранскиот конфликт. На ова остро се спротивстави францускиот претседател Е. Макрон, кој претходно го посети Гренланд и му даде морална и политичка поддршка на данскиот премиер А. Фредериксен во врска со територијалниот интегритет на земјата, како и голем број западни лидери кои изразуваат сомнежи дека рускиот лидер, кој лично планирал голема агресија против Украина, е лице кое може да обезбеди посреднички услуги во постигнувањето мировни договори на Блискиот Исток, а во исто време да ги торпедира сите широки напори за постигнување мир во Украина.
Володимир Зеленски разговараше со меѓународните партнери за време на самитот на Г7. Претседателот на Украина се сретна со претседателот на Групацијата на Светска банка, Аџај Банг, кого го информираше дека Русија неодамна напаѓа цивилни украински објекти со стотици ракети и беспилотни летала. Гранатирањето од Руската Федерација станува сè побрутално, поради што е толку важно да се зголеми поддршката за Украина. Тие разговараа за понатамошната помош на Светската банка во пресметувањето на штетата предизвикана на Украина и реинтеграцијата на украинските војници во мирен живот по војната, развојот и ефикасното управување со енергетскиот сектор, како и проектите за реконструкција.
Претседателот на Украина се сретна со јапонскиот премиер Шигеру Ишиба, заблагодарувајќи се на Јапонија за нејзината поддршка на Украина од почетокот на руската агресија, која изнесува повеќе од 12 милијарди долари. Овој месец, Јапонија и Украина потпишаа договор за доделување 3,3 милијарди долари на Киев од каматата настаната врз замрзнатите руски средства.
Лидерите разговараа за соработката на Русија со Северна Кореја и Иран, што претставува реална закана не само за Европа, туку и за целиот свет, како и за соработката во одбранбената индустрија и можноста за директни инвестиции во производството на украински беспилотни летала.
Володимир Зеленски се сретна и со британскиот премиер Кир Стармер за да ги координира позициите за постигнување праведен и траен мир, нагласувајќи дека Руската Федерација постојано го зголемува бројот на средства за време на ракетните напади и нанесува уште поподмолни удари врз цивилите. Она што го прави Русија сега покажува само едно – Москва не сака да ја заврши војната. Затоа светот мора да воведе толку силни и сурови санкции против Руската Федерација што ќе ја принудат на праведен и траен мир. За време на состанокот, лидерите се фокусираа на тоа какви санкции се потребни за да се принуди Русија да ја заврши војната.
Володимир Зеленски истакна дека тие треба да бидат координирани со сите земји од Г7 и насочени против енергетскиот сектор, банкарскиот сектор, флотата во сенка и воено-индустрискиот комплекс. Претседателот на Украина, исто така, одржа состанок со генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, за да ги координира чекорите пред самитот на Алијансата, кој ќе се одржи следната недела во Хаг. Беа презентирани главните очекувања на Киев од резултатите од самитот и завршната декларација. Канадскиот премиер Марк Карни најави доделување на нов пакет воена помош за Украина во износ од 2 милијарди канадски долари. Според Карни, средствата ќе бидат искористени за купување беспилотни летала, муниција и оклопни возила за вооружените сили на Украина. Тој, исто така, вети дека на Украина ќе ѝ биде доделен нов заем од 2,3 милијарди долари за реконструкција на инфраструктурата. По самитот на Г7 во Канада, беа објавени нови санкции против руски поединци и субјекти кои ја финансираат војната, како и бродови од „сенката на флотата“ кои транспортираат руска нафта по надуени цени. Украинскиот претседател се заблагодари за конкретните одлуки за зголемување на воената поддршка и нови транши помош од замрзнатите руски средства.
Ројтерс објави дека Отава го отфрлила острата изјава на Г7 за војната на Русија против Украина, бидејќи САД инсистирале на помека формулација. Според CBC News, шесте земји од Г7 биле подготвени за остра реторика, но Вашингтон се спротивставил на неа. Додека Трамп бил на самитот на Г7, тој успеал да даде неточни изјави за Украина, повторувајќи го долго побиеното тврдење дека Џо Бајден ѝ дал на Украина „350 милијарди долари“ помош. Според податоците од Килскиот институт за светска економија, кој внимателно ја следи меѓународната помош за Украина, Соединетите Американски Држави обезбедиле околу 138 милијарди долари воена, финансиска и хуманитарна помош за Украина од крајот на јануари 2022 година до април 2025 година. Овој период вклучува повеќе од три месеци од сегашното претседателствување на Трамп. Украинските невладини организации избројале 123 милијарди долари американска помош за време на војната. Доколку Украина добиела 350 милијарди долари американска поддршка, веројатно успешно ќе ја завршела оваа војна одамна.
Масивниот напад врз Украина во ноќта на 17 јуни покажа дека светот мора да воведе катастрофални санкции врз Русија. Украина ја докажа својата посветеност на мировните напори: се согласи на 30-дневен прекин на огнот и влезе во преговарачкиот процес. Киев понуди реални чекори кон мир, но Москва продолжува да поставува неприфатливи ултиматуми. Русија го отфрла предлогот за прекин на огнот и само го зголемува теророт врз цивилното население во Украина. Ова докажува дека дипломатијата за смирување на агресорот не функционира. Треба да се воведат катастрофални санкции против енергетскиот и банкарскиот сектор на Руската Федерација, како и да се намали горната граница на цената на руската нафта. Киев, исто така, повикува на целосна конфискација на замрзнатите руски средства за финансирање на вооружувањето и обновата на Украина. Сето ова, заедно со воената помош за Украина, ќе овозможи спроведување на формулата „мир преку сила“. Одложувањето на тешките одлуки чини многу Украинци.
*Олександар ЛЕВЧЕНКО e поранешен украински амбасадор во Хрватска и Босна и Херцеговина
