Нотирани се разлики во постигнувањата на учениците кои ја следат наставата на македонски јазик со оние кои учат на албански јазик

Љуан ИМЕРИ

Понекогаш се впуштамe во битки за кои можеби знаеме однапред дека се изгубени но сепак еден дел од нас никогаш не се откажува. Не сакаме да се предадеме без борба и без јасна порака дека не се согласуваме, дека не е праведно, дека нема да прифатиме  нешто што е против нашите принципи и против самите нас.   

Како родител на едно дете кое веќе е дел од основното образование, и на друго дете кое допрва ќе стане дел од овој процес, но и како припадник на Албанската заедница која во минатото особено била дискриминирана во однос на образованието и која многу жртвувала за подобро образование, а денеска во услови на образование на мајчин јазик, министер Албанец, директор на училиште Албанец, наставници Албанци, дозволете од моја перспектива да ви го опишам секојдневното разочарување и секојдневните предизвици со кои се соочувам, пред сѐ како родител.

Ќе ви опишам еден типичен ден во едно основно приградско скопско училиште во кое наставата се одвива на албански јазик.  

Прво, на пат до училиштето треба многу да внимавате да не ве прегази некое дете кое управува автомобил и превезува други деца. Ги има доста. Потоа, следниот предизвик е да ја поминете улицата и на обележаниот пешачки премин во кој секогаш има паркирани возила, треба да почекате додека некој се смилува да ви даде предност да поминете. Тротоарот до и околу училиштето секогаш е преполн со паркирани возила, а децата го користат патот по кои поминуваат автомобилите за да стигнат до училиштето. Ако го поминавте и овој чекор, тогаш влегувате во дворот на училиштето низ паркинг во кој уредно се обележани паркинг места и местата каде е забрането да се паркира. Е, токму таму каде е забрането паркирањето, таму се паркираат „моќните“ родители и вработени од училиштето.

Ако ги поминете сите овие препреки и стигнавте до училиштето тогаш, веројатно, ќе се реализира наставата. Велам „веројатно“ затоа што често се губат часови.Родителите ниту се запознаени за причините а уште помалку за тоа дали тие часови некогаш ќе се надоместат.

Откако ќе го оставите детето, мора постојано да го држите телефонот во рака за случајно да не ја испуштите најчестата порака што ја добиваме: „Дојдете земете си ги децата!“. Без објаснување зошто не се работи по распоред, без никаков дополнителен коментар. И да, сите родители се третираат исто, и тие што работат далеку од училиштето, и тие што не можат да излезат од работа, сите мора да се појават на училиште за десетина минути.

Самото реализирање на наставата е приказна за себе. Кога наставниците се расположени тогаш знаат навистина добро да работат со децата. Но, најчесто не се расположени. На пример, сега некои не беа расположени за време на постовите, тешко ги поминуваат, некои го губат расположението кога некој родител ќе ги праша нешто за нивното дете, некои се нерасположени од ниските примања, некои се нерасположени без некоја причина… А кога не се расположени тогаш не можат да ги одржат сите часови или на час им даваат на децата да препишуваат текстови од книга. Да, децата најчесто препишуваат текстови на час. Веројатно со препишување текстови некои наставници имаат намера да придонесат кон обезбедување квалитетно основно образование односно мислат дека така училиштето ќе ги оспособи децата да одговорат на барањата на животот во сегашноста и иднината. Веројатно мислат дека со препишување текстови учениците полесно ќе можат да ги постигнат очекуваните резултати од учењето бидејќи го доживуваат она што го учат како релевантно и корисно, односно како нешто што можат да го донесат во релација со секојдневниот живот?!

Има и наставници кои многу работат. Така барем ни кажуваат. Ама не со децата, работат на проекти и гордо ни соопштуваат на нас родителите доколку некогаш прашуваме зошто денеска се губеа часови? Небаре проектите се основната работа со која треба да се бави наставникот, а не наставата.

Да, како родители сме реагирале. И да, има и одлични и посветени наставници. Има и раководство кое од време на време знае да реагира. Дали нешто се менува? Не!

На една родителска дури и ни беше сугерирано „да затвориме едно око, да затвориме едно уво, и ќе помине, сите сме луѓе и правиме грешки“. Наместо да ги отвориме широко очите, би требало да затвориме едно.

Кога ќе пријавиме во полиција дека деца возат автомобили ни викаат „надлежните од училиштето да пријават“ или „од каде знаете дека се деца?“. Целата постапка при пријава на случај во полиција е обесхрабрувачка за тој што пријавува. Од друга страна надлежните од училиштето ни кажуваат дека „е реагирано до надлежните ама немаат одговор“. И сѐ така во круг. Секој ден. Разочараноста е голема!

Светот брзо се менува и станува покомплексен, а образовниот систем (треба да) тежнее да овозможи децата и младите да станат агенти на сопствената иднина и да се справуваат со некои од најголемите проблеми во светот. И ние преку нашиот образовен систем сме се определиле дека ќе делуваме во совладување на основните вештини, совладување на трансверзални вештини, прифаќање на европска перспектива во образованието и секако обезбедување институциите за образование да бидат безбедни средини, без насилство, говор на омраза, дезинформации и дискриминација. Поважно од кога било досега е децата и младите, особено најранливите, да добиваат знаења и вештини за да можат да се соочат со предизвиците на новото време. Тие знаења и вештини не се добиваат со препишување текстови на час и препишување текстови како домашна задача.

За жал, ситуацијата е слична во повеќето еднојазични училишта во кои наставата се реализира на албански јазик. За среќа, ова не е типична ситуација за училиштата во кои наставата се изведува на македонски јазик. Зошто? Зошто според меѓународни тестирања, постојат значителни разлики во постигнувањата на учениците кои ја следат наставата на македонски јазик со оние кои учат на албански јазик? Зошто децата Албанци постигнуваат полоши резултати од децата Македонци од иста возраст?! Дел одговорот ќе го пронајдете во и меѓу редови во текстот погоре.