Pinky in the Daylight

пишува: НЕНАД ЈОВАНОВИЌ

Седам на јулското сонце, гледам во отвореното море, пијам кафе, разговарам за работите кои ме мачат со келнерот од локалното кафуле, чувствувам како двајцата да немаме сила за да собереме воздух. Свесно се впуштам во таква опасност, затоа што знам дека само тогаш најекстремно живееме, знам дека на врвот на очајот најпотполно го чувствуваме животот – страдаме, значи постоиме. Па сепак, не остануваме смирени кога девојка пред нашите очи паѓа од скутер и го растура своето тело од камениот постамент.

Луѓето се така направени: ако пред тој призор останете рамнодушни, сигурно ќе ви ропне некој преку нос дека сте нехумани. Токму како што се подразбира дека, во истиот момент, уште некоја девојка паѓа од скутер и со го дроби своето тело. Да речеме од Кинескиот Ѕид, претпоставувам дека тамо секојдневно луѓе паѓаат.

Или да речеме путиновата Русија: нема ден, а да не прочитаме дека некој пиејќи кафе летнал од некој облакодер. Ама сѐ тоа се случува пред нашите очи, па оттука се смета дека е в ред да се биде рамнодушен кога очигледно смртно празноглава девојка паѓа пред нашите очи, велам паѓа и го растура своето тело. Сосема е сеедно да се спомене дека би ми било сеедно ако паднеше од скутер било каде на планетата земја.

Таква е вистината – празноглава и површна, природно човечко сочувство.

Знаеме дека во ретки случаеви граѓаните прават нешто достоинствено. Посебно кога се случува некоја пиздарија низ морската шир. Незаситните туристи решаваат да ја игнорираат опасноста. Најхрабрите меѓу нив се решаваат да отпливаат до длабочините на морската шир, таму кај што струите се најсилни и кај што се судираат таласите. Од таму не можат ниту напред ниту назад. Највештите пливачи успеваат некое време да се задржат на површина. Мнозинството веднаш тоне.

Луѓето во таква ситуација се збираат на пристаништето и ги набљудуваат давениците. Така накратко им се удоволува на гостите-туристи. На давениците им се довикуваат погрдни зборови, со прст се покажува на црвените знаменца кои симболизираат опасност. Обично, меѓутоа, се наоѓа некој со меко срце, рипа во вода на давеникот да му помогне. Непишано правило гласи дека се спасува само првиот давеник. Останатите ќе бидат оставени да се удават како жртви на сопствената глупост и алчност за сонце и море. Ритуалот на набљудување на давеникот е всушност тивка освета кон туризмот. Локалното население уште сега е сито од валканите туристи кои непрекинато досадуваат со нови и нови бесмислени побарувања. Затоа е уживање кога ги гледаш како ги голта немирното море.

Да не зборуваме за тоа дека фамилиите на потопените, најчесто, го прекинуваат летувањето и се враќаат во своите градови за да ги закопаат мртвите. Киријата за собата се зема од напред, без можност за враќање на парите. Оттука, сопственикот уште другиот ден може да ја издаде собата на давеникот. И се надева дека новиот гостин ќе се потопи, без разлика што тоа ретко се случува.

Сите сопственици на апартмани ќе направат сѐ само за да го заштитат својот имот. Тоа е така затоа што многу добро знаат која е вистинската вредност на парите: знаат дека важноста на парите никогаш не може да ја прецените. Оттука, на апартманите покрај морињата нема нешто кое нема да биде решено благодарение на доларите и еврата. Оваа особина е карактеристична за секое место кое покрај себе го заплиснува море. Трговците на грчките пазари ќе се навредат ако купите производ без ценкање. Ако одбиете да се ценкате покажувате непристојност кон работата со која се занимаваат, го навредувате гостопримливиот домаќин кој беше спремен дваесет минути да се натегнува со вас околу неколку безначајни евра.

Парите се железна слобода, се повикува на Достоевски локалниот тезгаџија Миконо, тогаш кога проценува дека кафанското заебавање и исмејување на негова сметка ја преминува секоја пристојност. Лежерно потпрен на шанкот, го набљудувам светот што ме опкружува, лажно оставам впечаток дека ја контролирам ситуацијата.

„Уште едно виски“?

„Може“, велам, и ја вртам глава за да го погледам уште еднаш камениот постамен на кој се акна од скутер младата девојка.

Немаше повеќе гужва преполна со луѓе, го немаше ниту амбулантното возило. Местото на несреќата беше исчистено како солза.

Зошто дојдов на море? Не знам, што ќе признаете дека е глупав одговор. Ама барем ќе ме чува од натамошни незгодни прашања. Мислам дека секој човек треба да има пари за летување на море и скијање на зима. Последен пат бев на море пред четири години. Оттогаш, не сум бил; не фати корона, па после корона имавме некои домашни трошоци и немавме пари за на море. Се сеќавам дека некој човек ми рече дека не сум доволно амбициозен и дека во староста ќе жалам за работите кои сега ги пропуштам. Добро, да речеме дека е во право. Ама имам и контра аргумент на тоа: во младоста по правило пропуштаме да умреме – мислите ли дека староста ќе донесе каење заради тоа?

Никогаш не сум работел или одлучувал со калкулации: секаде одев кај што срцето ме носи. Додека ми се врткаат овие мисли низ главата, гледам луѓе кои се движат горе-долу; ги гледам тие намачени лица исцрпени од долгото топло жешко лето; аскетски лица на кои се држат исушени физиономии. Чекорејќи низ апокалиптичниот пејзаж, уште замислувам дека во воздухот смрди на човечко месо кое доаѓа од апартманите кај што се, во тој момент, како урбанистички пекол, илјадници очајници што се печат на оган издишувајќи од својата потреба да живеат во градови.

Само слушалките и Јутјуб-премиум ми помага да не мислам на одлуките кои ме чекаат тогаш кога ќе се вратам дома. Само слушалките, велам, ме штитат од летното туристичко лудило. Чекорам на вжештениот асфалт додека во ушите ми одѕвонува мојот Tindersticks со „Pinky in the Daylight“. Реалноста ми делува час чудовишно, час ужаснувачки како самиот Инферно. Субјектот буквално се раствора во испарувањата кои лебдат над асфалтот. Само со краен напор на волја, долги и мачни рационализации, успевате да го потврдите вашето постоење. Имате чувство како вашиот субјект, истопен под сонцето и растечен во грчката провинција, конечно се шири и собира.

Ако, дај боже, наместо Tinderstiks, музиката се префрли повторно на, да речеме, уште еден Tindersticks со „My oblivion“, тогаш ќе знам дека тоа нема да биде музика. Ќе биде тоа мал, тривијален и брилијантен начин повторно да бидам спасен од заразниот допир на светот.

Извор: Frontline