Руско-белоруска воена вежба за окупација на коридорот Сувал кон Литванија и Полска

Аналитичарите сметаат дека за време на овие вежби Русите и Белорусите вежбаат окупација на коридорот Сувал, кој е тесен појас територија во Литванија и Полска што ги дели Калининградската област на Руската Федерација и Белорусија.

Олександар ЛОВЧЕНКО*

Руско-белоруска воена вежба за окупација на коридорот Сувал кон Литванија и Полска, сметаат аналитичарите. Воената вежба „Запад-2025“ започнаа во Белорусија на 12 септември и ќе траат до 16 септември. Во вежбите учествуваат околу 30.000 руски и белоруски војници. Вежбите ги вклучуваат Белорусија, Калининград, арктичкиот регион и западните воени области на Русија. Јулијан Репке, аналитичар на германскиот весник „Билд“, смета дека за време на овие вежби Русите и Белорусите вежбаат окупација на коридорот Сувал, кој е тесен појас територија во Литванија и Полска што ги дели Калининградската област на Руската Федерација и Белорусија. Според публикацијата, ризикот од нов шок не е исклучен во Европа. Поточно, по завршувањето на маневрата „Запад-2021“, Москва започна целосна инвазија на Украина. Затоа, ноќта на 12 септември, Полска целосно ја затвори границата со Руската Федерација и Белорусија и распореди 40 илјади војници и оклопни возила по должината на границите со нив. Литванија и Естонија, исто така, делумно го затворија своето небо за руско-белоруски вежби.

Како дел од заедничките руско-белоруски вежби, руската Балтичка флота спроведе обука во Калининградската област. Тешките бомбардери Ту-22М3 патролираа во Баренцовото Море. За време на воените вежби „Запад-2025“, руската војска распореди ракетни системи „Искандер“, способни да лансираат балистички и крстосувачки ракети, во енклавата Калининград, на помалку од 40 км од границата со Полска.

„Ју-Ес-Еј њуз“ нагласува дека тестирањето на руската ракета „Циркон“ во Баренцовото Море за време на воените вежби „Запад-2025“ беше демонстрација на способноста на Русија да напаѓа морски и копнени цели со хиперсонично оружје, кое е практично неранливо за постојните системи за ракетна одбрана на САД и НАТО. За Вашингтон, ова значи поткопување на стратегијата за заштита на сопствените групи носачи на авиони во Северниот Атлантик и покрај брегот на Европа, а исто така создава нови ранливости на рутите кои се клучни за военото присуство на САД. Посебна опасност е што тестирањето е спроведено во областа каде што се наоѓаат руски стратешки подморници, способни да дејствуваат против американски објекти во Гренланд, Исланд, па дури и на источниот брег на Соединетите Американски Држави. Успешното лансирање на „Циркон“ како дел од вежбите „Запад-2025“ е сигнал за подготвеноста на Москва да користи хиперсонично оружје за глобален конфликт со Соединетите Американски Држави, користејќи го како алатка за стратешка уцена. За американската политика, ова создава сериозен предизвик: Кремљ може да ја уништи довербата на сојузниците во безбедносните гаранции на Вашингтон и да покрене сомнежи за способноста на Соединетите Американски Држави да одвратат нови форми на закани. Затоа, демонстрацијата на руските способности станува не само воен, туку и геополитички напад врз американските позиции, поткопувајќи го нивниот авторитет во трансатлантскиот безбедносен систем.

Лансирањето на „Циркон“ за време на вежбите „Запад-2025“ покажа дека не треба да се смета за локална демонстрација на сила – директно влијае на американската глобална стратегија, бидејќи ја доведува во прашање супериорноста на Соединетите Американски Држави во областа на поморската безбедност и нејзината способност брзо да одговори на новите предизвици. Русија повеќе не е ограничена на локалните конфликти во Европа, туку директно им сигнализира на Соединетите Американски Држави својата подготвеност за стратешка конфронтација. Ова не е само предизвик за сојузниците, туку и директна закана за американските воени капацитети во Северниот Атлантик. Таквиот потег на Москва значи дека американските групи носачи на авиони се во дофат на оружје кое е практично невозможно да се пресретне. На Вашингтон му истекува времето да развие соодветен одговор. Хиперсоничната ракета „Циркон“ претставува директен предизвик за целиот концепт на американска ракетна одбрана, чие создавање траеше децении и стотици милијарди долари. Ако дури и најнапредните системи не се во можност да сопрат руска ракета, тоа ја поткопува самата идеја за американска стратешка супериорност. Оваа ситуација ја доведува во прашање сигурноста на одбраната не само во Европа, туку и на територијата на самите Соединетите Американски Држави. Ова значи дека Америка, за прв пат по долго време, може да почувствува вистинска ранливост. Посебна опасност е локацијата на Баренцовото Море, каде што се наоѓаат стратешките подморници на руската Северна флота. Тие се способни да нападнат американски бази и објекти лоцирани во Исланд, Гренланд, па дури и на источниот брег на Соединетите Американски Држави. Тоа го проширува потенцијалното бојно поле далеку надвор од границите на Украина или Европа, создавајќи нова димензија на ризик за самиот американски континент. За Вашингтон, ова значи потреба од преиспитување на целиот концепт на национална безбедност. Кремљ ја користи демонстрацијата на нови видови оружје како инструмент за стратешка уцена. Лансирањето на Циркон има не само воено, туку и политичко значење – има за цел да ги заплаши сојузниците на Америка во НАТО. Ако Европејците почнат да се сомневаат во способноста на САД да ги заштитат, тоа би можело да ги поткопа темелите на трансатлантскиот безбедносен концепт. Како што растат ваквите предизвици, САД се соочуваат со дилема: или брзо да инвестираат во нови технологии за ракетна одбрана или да ризикуваат да ја изгубат својата стратешка предност. Во исто време, значаен дел од американските ресурси веќе се трошат на други геополитички области, особено во Индо-пацифичкиот регион. Ова создава ризик од дисперзија на силите што Русија би можела да ги искористи. Затоа, Вашингтон мора јасно да ги дефинира своите приоритети за да избегне заостанување. Важно е да се разбере дека демонстрациите на Циркон не се изолиран сигнал, туку елемент на долгорочната стратегија на Москва. Русија се обидува да создаде ситуација во која САД ќе бидат принудени да донесуваат одлуки под притисок. Во такви услови, секоја отстапка од Вашингтон би можела да се протолкува од Кремљ како слабост. Ова значи дека Америка мора да дејствува однапред, зајакнувајќи ги сопствените позиции и довербата на своите сојузници, за да не ѝ дозволи на Русија да ги диктира правилата на играта.

Покрај тоа, јужно од Минск, во близина на селото Павловка, од јуни 2024 година се гради воен објект. Експертите сугерираат дека таму би можел да се наоѓа рускиот балистички ракетен комплекс „Орешник“. Тој би можел да биде од стратешко значење за Руската Федерација во војната против Украина и конфликтот со Западот. Претходно, таму беше стациониран 306-от стратешки ракетен полк „Слуцк“, кој беше вооружен со советски балистички ракети со среден дострел Р-12, како и мобилни ракетни комплекси „Пионер“ и „Топол“. Сечењето шуми и земјените работи започнаа во оваа област во јуни 2024 година. Најактивниот период на изградба падна во 2025 година. Пензионираниот мајор Марко Еклунд, кој работеше повеќе од 20 години во финската разузнавачка служба и ја проучуваше руската војска, во интервју за „Еести Експрес“ изјави дека овој објект наликува на можна стратешка ракетна база. Претходно, рускиот претседател Путин изјави дека руската балистичка ракета со среден дострел „Орешник“ би можела да биде распоредена во Белорусија до крајот на 2025 година.
„Орешник“ е нова руска ракета со среден дострел. Неговата главна карактеристика е можноста за носење посебна боева глава со неколку индивидуални блокови за водење, што го отежнува нејзиното пресретнување од страна на современите системи за ракетна одбрана. Распоредувањето на такво оружје во непосредна близина на границите на Украина и Полска создава постојана закана, скратувајќи го времето за приближување кон целите и ставајќи ги критично важните објекти во Европа под напад. Намерата на Русија да го распореди балистичкиот комплекс „Орешник“ во Белорусија е чекор што укажува на длабока воена интеграција меѓу двете земји и фактичко потчинување на белоруската територија на воените интереси на Кремљ. Оваа одлука е демонстрација на сила и укажува на намерата на Москва да создаде дополнителен лост за притисок врз Киев и неговите западни партнери, како и на нејзината подготвеност за конфронтација со Западот. Постојаните закани со нуклеарно оружје и вклучувањето на „нуклеарна компонента“ во вежбите ја нагласуваат желбата на Путин да користи нуклеарна уцена како алатка на надворешната политика. Овие акции се дел од поширока стратегија насочена кон ревидирање на светскиот поредок и слабеење на НАТО. Распоредувањето на „Орешник“ во Белорусија ќе има значително влијание врз регионалната безбедност. Ова ќе ги зголеми тензиите на источното крило на НАТО и ќе бара од Алијансата да инвестира значителни ресурси во зајакнување на системите за противракетна одбрана и распоредување дополнителни контингенти.

Министерството за надворешни работи на Украина ги повика белоруските власти да избегнуваат провокации и да не ги приближуваат воените единици до украинската граница за време на вежбата „Запад-2025“.

*Олександар ЛЕВЧЕНКО e поранешен украински амбасадор во Хрватска и Босна и Херцеговина