Војната во Украина ја продолжува нерешителните и несеопфатените санкции против Русија

Олександар ЛЕВЧЕНКО*

На 17 јуни, Русија ја нападна Украина со 472 воздушни ударни возила: 440 удирачки дронови „Шахед“ и дронови од различни типови од повеќе насоки; 2 аеробалистички ракети „Х-47М2 Кинжал“; 16 крстосувачки ракети „Х-101“ од стратешки авиони; 4 крстосувачки ракети „Калибр“ од Црното Море; 9 водени ракети воздух-воздух „Х-59/69“ од тактички авиони; 1 антирадарска ракета „Х-31П“. Главната насока на нападот беше градот Киев.

Украинската воздушна одбрана уништи 428 непријателски воздушни ударни летала: 239 непријателски дронови од типот „Шахед“ и други типови беа соборени со оган, 163 дронови беа потиснати со радио-електронски средства; 2 аеробалистички ракети „Х-47М2 Кинжал“ беа соборени; 15 крстосувачки ракети „Х-101“; 8 водени авионски ракети „Х-59/69“; 1 антирадарска ракета „Х-31П“.

„Русија лансираше повеќе од 440 беспилотни летала и 32 ракети во Украина, извршувајќи еден од најстрашните напади врз Киев.“ Вака реагираше украинскиот претседател Володимир Зеленски на масовниот напад врз Украина. „Сега во Киев се обидуваат да извлечат луѓе од урнатините на обична станбена зграда. Колку има, во моментов не е јасно. Работата сè уште е во тек по нападот врз Одеса. Познато е дека 75 лица се повредени. Досега, 15 лица загинаа“, – истакна В. Зеленски, нагласувајќи дека ваквите напади се „чист тероризам“ и дека целиот свет, САД и Европа конечно мора да реагираат на начинот на кој реагираат на терористите.

Претседателот на Украина нагласи: „Путин го прави ова само затоа што може да си дозволи да ја продолжи војната. Тој сака војната да продолжи. Лошо е кога силите на овој свет затвораат очи пред ова. Контактираме со сите партнери на сите можни нивоа за да има соодветен одговор. Терористите треба да ја почувствуваат болката, а не нормалните, мирни луѓе.“

Украинскиот министер за надворешни работи Андриј Сибиха го нарече ноќниот напад на Русите специјален, а нападот врз Украина израз на длабоко непочитување кон светот. Според министерот за надворешни работи, лидерот на Кремљ не го избрал случајно датумот за новиот напад. „Путин го прави ова намерно, токму за време на самитот на Г7. Тој покажува целосно непочитување кон САД и нашите партнери, кои повикаа на прекин на убиствата“, нагласи Сибиха.

Тој додаде дека Русија само се преправа дека бара дипломатски решенија за војната, но всушност одбива примирје и цинично го напаѓа украинскиот главен град. Граѓанин на Соединетите Американски Држави беше убиен во ноќен ракетен напад во Киев.

Рускиот напад се случи во време кога во Канада се одржуваше самитот на Г7 на највисоко ниво, од кој замина американскиот претседател Д. Трамп. За време на самитот беше планирана неговата средба со украинскиот претседател Володимир Зеленски, но Д. Трамп ја избегна на овој начин. Тој, исто така, се заштити од прашања од новинари и шефови на држави и влади на Г-7 за неговата проценка на последниот циничен напад на Путин врз Киев, во кој загинаа повеќе луѓе отколку што Израел загуби во неколкудневните ирански бомбардирања, и кога конечно ќе бидат воведени санкциите на САД по новите руски ракетни напади врз Украина.

Британскиот премиер Кир Стармер ги повика светските лидери да го зголемат економскиот и финансискиот притисок врз Русија за време на самитот на Г7 и истакна дека Владимир Путин „не ги има сите карти“ во војната против Украина. Оваа изјава на британскиот лидер се смета за индиректен сигнал до американскиот претседател Доналд Трамп, кој претходно изрази скептицизам кон позицијата на Украина, забележува Политико. Фразата на Стармер се чини дека е одговор на забелешката на Доналд Трамп, кој за време на напнатата средба со украинскиот претседател во февруари рече дека „нема билет“ во преговорите со Русија. Стармер ги даде своите коментари, нагласувајќи дека меѓународната заедница мора да го искористи моментот за да покаже решителност и да го принуди Кремљ сериозно да ги сфати мировните иницијативи. Според премиерот, се очекува лидерите на Г7 да објават нов пакет санкции против Русија на самитот во Канада, иако неговата содржина сè уште не е откриена.

Советот на Европската Унија ги продолжи до 23 јуни 2026 година санкциите воведени како одговор на нелегалната анексија на Крим и градот Севастопол од страна на Русија. Санкциите на ЕУ за прв пат беа воведени во јуни 2014 година и вклучуваат забрана за увоз на стоки од нелегално анектираниот Крим или Севастопол во ЕУ, како и забрана за инвестиции во инфраструктура и финансиски средства и обезбедување туристички услуги во тие региони. Покрај тоа, забранет е извоз на одредени стоки и технологии за кримски компании или за употреба на територијата на Крим во транспортниот, телекомуникацискиот и енергетскиот сектор. Ограничувањата важат и за испорака на опрема за истражување и производство на нафта, гас и минерални ресурси.

Претседателот на САД, Доналд Трамп, објасни зошто сè уште не вовел нови санкции против Русија. Според него, тоа ја чини Америка многу пари. „Европа зборува за санкции, но досега не направиле ништо. Прво, да видиме како ќе ги спроведат“, рече Трамп. „Не заборавајте, санкциите нè чинат многу. Кога воведувам санкции врз некоја земја, тоа ги чини Соединетите Американски Држави многу пари, огромна сума пари“, рече тој.

Молдавската претседателка Маја Санду го осуди рускиот напад врз украинските градови и повика на зајакнување на украинската воздушна одбрана и решителна акција. Претседателот на Парламентарното собрание на Советот на Европа, Теодорос Русопулос, го осуди ноќниот ракетен напад врз Украина. „Русија продолжува да ги ескалира своите ужасни ракетни напади врз невини цивили: станбените згради се цел и уништуваат“, рече Русопулос. Тој нагласи дека е време за конкретни акции за да се повика Русија на одговорност за злосторствата што ги сторила. Холандскиот министер за одбрана Рубен Брекелманс одговори на тешкиот ноќен напад на Руската Федерација, вклучувајќи го и нападот врз Киев, и рече дека Холандија ќе продолжи да ја поддржува Украина. „Додека вниманието е разбирливо насочено кон Блискиот Исток, Путин ја продолжува својата брутална агресија во Украина. Но, ова нема да помине незабележано. Ние ќе продолжиме неуморно да ја поддржуваме Украина и да ја зајакнуваме нејзината одбрана.“

Воениот конфликт меѓу Израел и Иран ги турна во втор план долгогодишните напори на Украина и нејзините партнери да се фокусираат на енергетските санкции против Русија. Промената на глобалната агенда е особено забележлива на самитот на лидерите во Кананаскис, Канада. По ескалацијата на непријателствата меѓу Израел и Иран, глобалните пазари реагираа веднаш. За земјите-членки на Г7, ситуацијата е комплицирана од ставот на Соединетите Американски Држави, кои до неодамна се обидуваа да го зголемат притисокот на санкциите врз Русија и да ги ограничат нејзините приходи од нафта, а сега се плашат дека новите ограничувања само ќе го забрзаат порастот на цените. Кога земјите од Г7 воведоа механизам за ограничување на цените за руската нафта на крајот од 2022 година, тоа се чинеше како комбинација од политика на санкции и пазарни механизми, наменети за намалување на приходите во рускиот буџет без да предизвикаат глобален недостиг на суровини. Максималната цена од 60 долари за барел сурова нафта и 100 долари за нафтени деривати постави граница над која западните осигурителни, логистички и финансиски компании не смееја да вршат извозни трансакции со Русија.

Сепак, од јуни 2025 година, овој инструмент сè повеќе ја губи својата ефикасност. Во април и мај, повеќе од 70% од руската нафта беше продадена над утврдената граница. Санкциите воведени напролет од страна на Велика Британија и ЕУ против руската флота во сенка имаа ограничен ефект. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, изјави дека е потребно да се зголеми притисокот врз Русија за да се обезбеди прекин на огнот во Украина, а таа исто така ги повика земјите од Г7 да ги зајакнат санкциите за да се постигне оваа цел. Сепак, САД се противат земјите од Г7 да ја намалат максималната цена на руската нафта на 45 долари за барел.

Во исто време, Русија продолжува да поставува апсурдни ултиматуми до Киев и да ги тероризира мирните жители на Украина, надевајќи се дека ќе го убеди Киев да капитулира под условите на Путин. Киев ја повикува меѓународната заедница, пред сè САД, ЕУ, земјите од Г7, да донесат сите потребни одлуки за зајакнување на санкциите против Русија. Особено е важно да се намали прагот на цената за руската нафта. Ова ќе ја лиши Москва од средствата за финансирање на војната. Само вистински притисок врз Русија може да донесе мир, а првиот чекор кон тоа е безусловно и сеопфатно прекин на огнот во траење од најмалку 30 дена.

*Олександар ЛЕВЧЕНКО e поранешен украински амбасадор во Хрватска и Босна и Херцеговина