Skip to content
Речиси секој голем уметник има силна (и честопати контрадикторна) муза. Така беше и со Салвадор Дали, мајсторот на потсвеста и надреализмот, кој лудо се заљуби во жена која многумина ја опишуваат како „чудовиште“.
Приказните за ликот на Гала Дали оставаат горчлив вкус. Таа не беше само доминантна личност, обележана со сопствените трауми и општествени очекувања, туку, според многумина, беше сурова и непријатна личност. Нејзиното однесување честопати ги надминуваше границите на она што беше општествено прифатливо: ако некого не ѝ се допаѓаше, плукаше по него; ако ѝ беше здодевно да разговара со него, ја гаснеше цигарата на неговата рака. Во париските кругови, нејзиното име се поврзуваше со „злонамерност“ и „демонски тенденции“. Дури е познато дека режисерот Луис Буњуел еднаш се обидел да ја задави од очај, а трговецот со уметнички дела Џон Ричардсон ја опишал како „вистинско дете на ѓаволот“, пишува списанието „Far Out“.
Некои тврдат дека Гала е најпогрешно разбраната муза во историјата на уметноста. Но, дури и обидите да ја бранат се соочија со факти – нејзината опсесија со пари и слава е неоспорна. Сепак, младиот и импресивен 24-годишен Дали се заљубил во неа на прв поглед, а оваа љубов само се засилувала со текот на годините. Самиот уметник тврдел дека таа го препознала генијот во него.
Гала го напуштила својот удобен живот во Париз и својот сопруг, поетот Пол Елијар, за да живее со Дали во Портлоаз. Таму таа станала негова муза во секоја смисла на зборот – не само модел, туку и движечка сила зад некои од неговите најзначајни дела. Многумина веруваат дека токму таа му помогнала на Дали да стане легендата што ја знаеме денес.
Со текот на годините, нејзиниот имиџ станал зла и манипулативна фигура што го променила Дали и го направила „продаден“. Луѓето тврделе дека не можеле да го поднесат нејзиното присуство поради нејзиниот остар темперамент и начинот на кој разговарала со другите. Една од најскандалозните приказни е дека пред долго патување, за да не го остави својот миленик зајак сам, Гала го зготвила и го послужила за ручек. Откако призна што направила, Дали беше згрозена, но го објасни својот чин како „повисок израз на љубов“ – да проголта нешто што толку многу го сакаше.
Овие приказни доволно кажуваат за нејзиниот карактер. Но, како што често се случува со вакви контрадикторни личности, прекумерната демонизација ги брише нијансите. Ова не значи дека нејзините постапки можат да се оправдаат, но тие го поставуваат прашањето зошто била таква каква што била. Не може да се негира дека Гала има огромна улога во успехот на еден од најголемите уметници на 20 век. И ако го погледнеме нивниот замок во Пубол, нешто друго станува јасно – зад демоните и ексцентричноста лежи длабоко чувство на празнина и недостаток, и во нејзиниот живот и во најтемните агли на нејзиниот ум.