Во еден стерилен, тивок лабораториски простор на Универзитетската болница во Брисел, каде микроскопите се секојдневни сведоци на човечката надеж, тим научници направи нешто што може да го смени начинот на кој ја разбираме машката неплодност. Со помош на вештачка интелигенција, тие создадоа алатка што би можела да им подари шанса на илјадници мажи – шанса да станат татковци.
Технологијата, наречена T’easy, не е само уште една медицинска иновација. Таа е плод на години истражување и соработка меѓу експертите од Центарот за репродуктивна медицина (IVF) при UZ Brussels и белгиската компанија Robovision Healthcare. Резултатот? Систем кој може побрзо и попрецизно да ги пронајде тие мали, често невидливи честички надеж — сперматозоидите.
Кога животот зависи од една клетка
Кај одредени пациенти, сперматозоиди не се пронаоѓаат во ејакулатот — состојба што на површина носи очај и тишина. Но таму каде што телото молчи, медицината бара алтернативи. Со методот TESE (екстракција на сперма од тестис), лекарите земаат мал примерок од тестикуларно ткиво во надеж дека ќе пронајдат барем неколку живи сперматозоиди.
Ако успеат, тие сперматозоиди потоа се користат во методата ICSI – ин витро техника во која еден единствен сперматозоид се вбризгува директно во јајце клетка. Од 1995 година, оваа постапка им нуди нова надеж на мажи со тешка форма на неплодност, но резултатите често зависат од тоа дали лабораторијата ќе успее да ги идентификува ретките сперматозоиди во ткивото.
Кога машината гледа подобро од човечкото око
Токму тука стапува T’easy. Потпирајќи се на алгоритми за длабоко учење, оваа алатка ја скенира сликата од ткивото и автоматски ги идентификува можните сперматозоиди. За неколку секунди, нешто што претходно бараше часови внимателно пребарување под микроскоп, сега станува можно со поголема брзина и сигурност.
„Оваа технологија драматично го намалува ризикот да се пропушти вреден сперматозоид“, велат од болницата. „Тоа значи побрзи резултати, помала неизвесност за паровите и – што е најважно – поголема шанса за успех.“
Човечка приказна во дигитална ера
Машката неплодност е тема што често останува на маргините – нечујна болка за која се зборува тивко. Но со T’easy, научниците не само што го подобруваат квалитетот на третманот, туку испраќаат порака: технологијата може да биде сојузник во една длабоко лична, емотивна борба.
Во иднината, системот може да се обучи да препознава и други параметри во репродуктивната медицина – од квалитетот на спермата до шанси за успех при оплодување. Но дури и сега, тој веќе претставува нов чекор во еволуцијата на медицинската надеж.
Во свет каде што машините сè почесто ги заменуваат луѓето, T’easy не го заменува човекот – туку му помага. Му помага на биологот да не пропушти шанса. Му помага на лекарот да донесе поточна одлука. И најмногу, му помага на мажот што тивко се надева дека еден ден ќе го слушне плачот на своето дете.