Skip to content
Жештините што сè почесто ја зафаќаат планетата не носат само моментален ризик за здравјето, туку и подолгорочни последици. Нова студија објавена во списанието Nature Climate Change открива дека повторената изложеност на топлотни бранови може да го забрза процесот на биолошко стареење – со ефекти споредливи со пушењето, прекумерната консумација на алкохол или недостигот на физичка активност.
Истражувањето опфати податоци за здравјето на 24.922 возрасни лица во Тајван, следени во период од 15 години. Учесниците имале просечна биолошка возраст од 46 години, а резултатите покажале дека само четири дополнителни дена на изложеност на екстремна жештина во рок од две години можат да ја зголемат биолошката возраст за девет дена.
Најпогодени се луѓето што работат на отворено, жителите во рурални средини и заедниците со ограничен пристап до климатизација. Во тие групи, последиците од жештината биле најизразени.
„Ако изложеноста на топлотни бранови продолжи да се акумулира со децении, здравствените последици ќе бидат многу посериозни од она што го прикажавме“, предупредува д-р Куи Гуо од Универзитетот во Хонг Конг, кој го водел истражувањето.
Топлотен бран, според дефиницијата, претставува период на невообичаено високи температури што трае најмалку три последователни дена. Во краток рок, ваквите услови предизвикуваат дополнителен напор на телото, доведуваат до дехидрација, исцрпеност и во потешки случаи – топлотен удар. Долгорочната изложеност, пак, може да ги влоши хроничните болести на срцето, белите дробови и бубрезите, но и да предизвика клеточни оштетувања што го забрзуваат стареењето.
Овие наоди доаѓаат во време на глобална климатска криза. Европа, како најбрзо загрева континент, веќе се соочува со рекордни жештини – само ова лето Франција претрпе два екстремни топлотни бранови со температури над 43 степени Целзиусови. Светската здравствена организација и Паневропската комисија за климатски промени и здравје веќе предупредуваат дека екстремното време претставува „јавноздравствена вонредна состојба што се одвива во реално време“.
Податоците се загрижувачки: во Европа летото 2022 година од жештините починале речиси 63.000 луѓе. Меѓународната организација на трудот проценува дека повеќе од 2,4 милијарди луѓе ширум светот се изложени на стрес предизвикан од топлина на работното место, што годишно резултира со 22 милиони повреди и речиси 19.000 смртни случаи.
Студијата испраќа јасна порака – потребни се политики што ќе ги намалат еколошките нееднаквости и ќе изградат отпорност на топлотните бранови. Истовремено, се препорачува индивидуална заштита – престој во сенка, користење на климатизација каде што е можно и внимателно следење на знаците на исцрпеност.
Во услови кога топлотните бранови стануваат подолги, почести и поинтензивни, прашањето не е повеќе дали тие влијаат на нашето здравје, туку колку сериозно го забрзуваат процесот на стареење.
