Skip to content
Кога сме поспани, тешко ги држиме очите отворени и не можеме да се концентрираме – тоа е сигнал од мозокот дека е време за одмор.
Нова студија, заснована на експерименти со овошни муви, открива како на клеточно ниво се испраќа оваа биолошка порака за потребата од одмор.
Истражувачи од Универзитетот Оксфорд во Велика Британија открија дека митохондриите во нашите клетки се одговорни за сигналот кој му кажува на телото кога да одмори. Митохондриите, мали генератори на енергија, предизвикуваат метаболичко преоптоварување во невроните кои ја регулираат спиењето. Ова преоптоварување може да се „ресетира“ преку сон, што помага мозокот да остане здрав.
Тимот ја изучуваше активноста на невроните кај овошните муви, кои имаат биолошки сличности со луѓето. Во споредба со добро одморени муви, кај непреспаните биле забележани промени во активноста на гените и електричната сигнализација.
Прекумерно оптоварените митохондрии испуштаат електрони кои создаваат штетни отпадни молекули. Невроните што го контролираат сонот реагираат на овие молекули, ставајќи го сонот како главен приоритет.
Генетски модифицирани муви кои произведувале повеќе електрони спиеле повеќе, додека оние со помала продукција спиеле помалку.
Покрај ова, на сонот влијаат и други фактори како внесот на кафе и циркадниот ритам, но сега имаме потврда за клеточниот механизам што ја контролира потребата за сон.
Овие сознанија можат да помогнат во развојот на терапии за пореметувања на спиењето и невролошки болести, како Алцхајмерова болест, кои се тесно поврзани со здравјето на мозокот и функцијата на митохондриите.
Студијата исто така поврзува метаболизмот, сонот и животниот век, забележувајќи дека помалите животни кои повеќе спијат обично живеат пократко, што можеби е поврзано со активноста на митохондриите.
„Оваа студија ја одговара една од големите мистерии во биологијата: зошто ни е потребен сон? Одговорот е поврзан со начинот на кој клетките ја претвораат кислородната енергија,“ вели истражувачот.
