Зошто вчерашното цунами не беше разорно како што се очекуваше?

Цунамито што следуваше по еден од најсилните земјотреси досега забележани не предизвика катастрофа од размерите од кои многумина стравуваа. Земјотресот со магнитуда од 8,8 степени, кој вчера во 11:25 часот по локално време го погоди Далечниот Исток на Русија – полуостровот Камчатка – ги активира алармите низ целиот Пацифик, а милиони луѓе беа евакуирани.

Сепак, и покрај предизвиканата штета, цунамито не беше толку разорно како што првично се предвидуваше, пренесува BBC.

Што го предизвика земјотресот?

Камчатка се наоѓа во т.н. „Пацифички огнен прстен“ – појас со интензивна сеизмичка и вулканска активност. Земјината кора таму е составена од тектонски плочи кои се движат една во однос на друга. Пацифичката плоча се движи кон северозапад со брзина од околу 8 см годишно и потонува под помалата Охотска микро плоча, што доведува до акумулирање на огромна енергија.

Кога оваа енергија ќе се ослободи одеднаш, настанува мегапритисен земјотрес – тип на потрес што може да се протега стотици километри по должината на раседот.

Зошто цунамито беше послабо?

Ваквите масивни земјотреси можат да предизвикаат поместување на морското дно и создавање на цунами-бранови кои во длабоко море се движат со брзина над 800 км/ч. Но, додека се приближуваат до копното, тие забавуваат, се збијуваат и се зголемуваат во висина.

И покрај силата на потресот, цунамито предизвика бранови високи околу 4 метри на делови од источна Русија – значително помалку во споредба со брановите високи над 20 метри за време на цунамито во Индискиот Океан во 2004 година или во Јапонија во 2011 година.

Според професорката Лиза Мекнил од Универзитетот во Саутемптон, локалната топографија на морското дно и обликот на крајбрежјето играат клучна улога во тоа каков ќе биде ефектот на брановите врз копното.

Покрај тоа, според првичните податоци, епицентарот бил на релативно плитка длабочина од околу 20,7 км, што обично придонесува за поголемо поместување на морското дно, но моделите можеби го процениле земјотресот како подлабок, што би ја намалило амплитудата на брановите.

Унапредени системи за рано предупредување

За разлика од катастрофалното цунами во 2004 година, денес многу земји имаат развиени системи за рано предупредување. Тие овозможуваат брза евакуација на населението и спасување животи.

Американската геолошка служба пред десет дена забележа потрес со магнитуда 7,4 во истиот регион, кој можеби бил предземјотрес. Но, науката сè уште не може прецизно да го предвиди точниот момент на следниот потрес.

Руската академија на науки соопшти дека ќе продолжи да го следи регионот, бидејќи се очекува појавата на нови потреси и во наредните неколку недели.