Skip to content
Додека вниманието на Европа е насочено кон Украина, тензиите на Балканот растат, а британскиот министер за надворешни работи, Дејвид Лами, предупредува на „долгата рака на руското мешање“.
Во време кога војната во Украина продолжува, Западен Балкан повторно станува точка на нестабилност. Велика Британија стравува дека рускиот претседател Владимир Путин ќе го искористи моментот за да ги продлабочи поделеностите во регионот на поранешна Југославија.
„Путин има интерес овој регион да остане нестабилен,“ изјави Лами во интервју за POLITICO. „Тој сака напнати општества, хибридни војни и постојан немир.“
Британските власти сè погласно зборуваат за „второ жариште“ во Европа. Лами вели дека е клучно сите шест земји од Западен Балкан да се приклучат кон ЕУ – не само како геополитичка цел, туку како одбрана од руското влијание.
Србија – меѓу ЕУ и Москва
И покрај тоа што Србија официјално е на пат кон ЕУ од 2009 година, земјата не покажува јасна заложба. Претседателот Александар Вучиќ одржува блиски односи со Русија и Кина, додека во исто време се обидува да ги задржи отворени вратите кон Брисел.
Во Белград, протестите против корупцијата и режимот се зголемуваат. Илјадници граѓани, предводени од студенти, излегоа на улиците по трагичната несреќа во Нови Сад во која загинаа 16 лица. Демонстрантите се противат и на планираниот луксузен хотел на местото на поранешното Министерство за одбрана – проект поврзан со Џаред Кушнер, зетот на Доналд Трамп.
Опозицијата во Србија е децентрализирана, што го отежнува нејзиното задушување. Но, властите се обвинети дека користеле звучно оружје против демонстрантите. Во меѓувреме, Русија наводно ѝ помага на Србија во справување со протестите, тврдат британски војници распоредени во Косово.
Косово – „луд хегемонистички сосед“
Во Приштина, Лами беше пречекан со топлина. Косовската претседателка Вјоса Османи отворено го нарекува Србија „луд хегемонистички сосед“ и го обвинува Белград за саботажи и напад врз клучна инфраструктура. Таа вели дека Русија тројно го зголемила своето инвестирање во дезинформациски кампањи на Балканот од почетокот на војната во Украина.
„Ако Путин излезе зајакнат од мировните преговори околу Украина, Балканот може да биде следната линија на фронтот,“ предупредува Османи. Таа додава дека Србија интензивно соработува со „триаголникот на злото“ – Русија, Кина и Иран.
Босна и Херцеговина – бегство од одговорност
Во Сараево, Милорад Додик, лидерот на Република Српска, е под санкции од САД и Велика Британија. Осуден е на затвор за непочитување на наредби од меѓународниот пратеник, но избегнува апсење и слободно се среќава со Путин и Вучиќ.
Некои британски функционери сметаат дека Додик може да бара поддршка од Трамп за независност на неговата територија. Британската баронеса Арминка Хелик, поранешна советничка за надворешна политика, вели: „Западот повторно реагира доцна, додека руското влијание тивко се шири – како инфекција што не се гледа, но полека уништува.“
Западот – повторно доцни?
Аналитичарите предупредуваат дека Европа повторно ризикува да го потцени регионот – како во 1980-тите, кога игнорирањето на балканските проблеми доведе до крвавата распад на Југославија. Денес, новите „оружја“ се руските медиуми Sputnik и Russia Today, дезинформациите и православната црква под влијание на Кремљ.
„Денес, изборот е јасен: или интеграција во ЕУ и стабилност, или враќање во мракот на авторитаризам и конфликти“, заклучува Лами.
