Skip to content
Научниците сè почесто предупредуваат дека климатските промени веќе не се сценарио од иднината – тие се случуваат сега, а нивните последици се чувствуваат низ целиот регион. Македонија, земја богата со планини и реки, но со ограничени водни резерви, би можела да се соочи со сериозна водна криза во следните десет години. Според климатските проекции, до 2035 година земјата може да претрпи драматичен пад на водните ресурси поради глобалното затоплување, неправилната распределба на врнежите и растечката потрошувачка.
Во последните години, македонските реки и езера покажуваат значителни флуктуации во нивото, а тоа е само прв знак на подлабок проблем. Периодите на суша стануваат подолги, додека поројните дождови – пократки, но поинтензивни. Ваквиот модел не ѝ дозволува на земјата да ја апсорбира влагата и да создаде резерви на подземни води. Наместо тоа, голем дел од водата брзо се исфрла преку пороите, предизвикувајќи ерозии и поплави, но без долготрајна корист за екосистемите и населението.
„Она што некогаш беше ретка појава – сушни есени и благи зими без снег – сега станува новата нормала,“ велат климатолозите. Недостигот на снежна покривка во зимските месеци значи дека во пролет нема доволно топење за да се наполнат реките и акумулациите. Тоа директно влијае врз земјоделството, кое е еден од најголемите потрошувачи на вода во земјата.
Земјоделците веќе ја чувствуваат промената. Во Пелагонија и Тиквешијата, каде што некогаш наводнувањето беше сигурно, сè почесто се јавуваат проблеми со ниски водостои и намалена достапност на вода во критичните месеци. Некои култури, како пченицата и пченката, страдаат од недостаток на влага, а приносите се намалуваат.
Во градовите, пак, растечката урбанизација и зголемената побарувачка создаваат нов притисок. Изворите на пивка вода во некои општини веќе се на граница на издржливост, а дел од населението се соочува со ограничувања или повремени прекини во снабдувањето во летните месеци.
Научниците предупредуваат дека, ако не се преземат навремени мерки, до 2035 година Македонија може да се најде во состојба на хроничен недостиг на вода. Решението, велат, не лежи само во нови акумулации, туку и во подобро управување со постоечките ресурси, модернизација на наводнувачките системи и одговорна употреба на водата во секојдневниот живот.
„Водата мора да ја третираме како злато,“ порачуваат експертите. „Ако ја изгубиме, нема технологија што може да ја замени.“
Климатските промени не се нешто што доаѓа – тие се веќе тука. Прашањето е колку сме подготвени да се соочиме со нивните последици. И дали ќе научиме да го чуваме највредниот ресурс што го имаме, пред да биде предоцна.
