Македонија се задолжи 7,5 милијарди евра за 12 месеци, секој граѓанин должи над 5.300 евра

Кога во 2022 година беше во опозиција, Христијан Мицкоски жестоко ја критикуваше владината политика на задолжување. Но, веќе во првата година откако ја презеде премиерската функција во јуни 2024, неговата влада ја зголеми јавната задолженост за рекордни 7,5 милијарди евра – сума која претставува 78% од вкупниот јавен долг на државата, кој изнесува околу 9,6 милијарди евра.

Според последните пресметки, секој граѓанин должи по над 5.300 евра, што е највисоко ниво на индивидуален долг досега.

Како се зголеми долгот?

Владата на Мицкоски влезе во неколку големи кредитни аранжмани:

-250 милиони евра од Унгарија за поддршка на македонски компании.

-500 милиони евра, повторно од Унгарија, за отплата на еврообврзницата од 2018, со камата од 3,25%.

-250 милиони евра за општините, за локални капитални проекти.

-6 милијарди евра заем од Обединетото Кралство, најголем во историјата на државата.

Покрај тоа, владата издаде државни обврзници во висина од 135 милиони евра.

Но, и покрај огромните заеми, јавноста сѐ уште нема целосен увид во тоа како, за што и под кои услови се трошат овие средства.

Недефинирани услови и непозната иднина

Според премиерот Мицкоски, каматната стапка за британскиот заем ќе биде под 4,5%, благодарение на кредитниот рејтинг на Обединетото Кралство (ААА). Но, финансиските услови не се финализирани. Постои петгодишен грејс период, а отплатата би започнала од 1 јануари 2027.

„Ќе има транспарентна процедура, со конкурентен дијалог меѓу 18-20 кредитори. Нема да дозволиме ограбување на државата“, рече Мицкоски, најавувајќи дека деталите ќе бидат објавени кога ќе се финализираат.

Економистите предупредуваат

Светска банка бележи дека јавниот долг во Северна Македонија се искачи на 62,4% од БДП, што е 14 процентни поени повеќе од нивото пред пандемијата. Истовремено, се очекува забавување на економијата, со раст на БДП од само 2,6% во 2025, под ланските 2,8%.

Експертите предупредуваат дека ваквото ниво на задолжување бара строго следење, транспарентност и јасна стратегија за отплата, за да се избегне фискална нестабилност и влошување на животниот стандард.

С.Т.