Иако Министерството за транспорт и врски објави список од 479 фирми на кои ќе им бидат одземени лиценци за градежни и урбанистички дејности, реалната бројка е нешто помала – 426 фирми, со оглед на дупликати и случаи каде на една фирма ѝ се одземаат повеќе лиценци.
Според истражувањето на Центарот за граѓански комуникации, најголем дел од фирмите остваруваат ниски годишни приходи. Секоја трета (31 отсто) од фирмите има годишен приход помал од 15 илјади евра, додека приходи поголеми од 1 милион евра имаат само 33 фирми, односно 8 отсто.
Истражувањето е спроведено врз основа на податоците за имињата на фирмите објавени на списокот на Министерството за транспорт, податоците од Електронскиот систем за јавни набавки, како и податоците за статусот и финансиските резултати од Бизнис мрежа.
Според анализата:
390 фирми (92%) губат по една лиценца
28 фирми (6%) губат по две лиценци
7 фирми (2%) губат по три лиценци
Само една фирма губи дури четири лиценци
Во вкупниот пресмет, ќе бидат одземени 471 лиценца, поделени во 11 различни категории поврзани со градежно и урбанистичко планирање.
Мал дел од лиценците се услов за тендери
Иако бројката изгледа загрижувачки, одземањето на лиценците нема значително влијание врз државните тендери:
Само 11% од фирмите на списокот моментално имаат активни договори за јавни набавки
Кај само 5% од нив, лиценцата што ќе им биде одземена била клучна за добивање на договорот
Во последните три години, 101 фирма добила државен тендер, во вкупна вредност од 77 милиони евра. Во моментов, активни се тендери кај 49 фирми, вредни 26 милиони евра. Но, само 23 фирми ќе изгубат лиценца што директно е услов за нивниот активен тендер – со вкупна вредност на договорите од 14 милиони евра.
Речиси третина од фирмите се нефункционални
Податоците од Централниот регистар откриваат дека:
72% од фирмите се активни
28% се со блокирана сметка или неактивни
Ова поставува прашања за целта и ефикасноста на овие лиценци, особено кога станува збор за фирми што не работат или се де факто затворени.
Ниски приходи, мал број вработени
Од 426-те фирми:
363 фирми (85%) пријавиле приход за 2023 година, со вкупна вредност од 128 милиони евра
31% од фирмите имале приход под 15.000 евра
Само 8% (33 фирми) оствариле приход поголем од 1 милион евра
Само 3% од фирмите имаат повеќе од 10 вработени, а дел од нив немаат ниту еден
Вкупно, во сите фирми на списокот работат 2188 лица, но многу од нив се мали или микро-претпријатија без реален капацитет за поголеми градежни зафати.
Оваа слика укажува на тоа дека дел од системот на лиценцирање не е доволно ажуриран со реалната состојба на терен. Повеќето од фирмите кои ќе останат без лиценци веќе немаат економска активност или капацитет за сериозно работење во градежниот сектор.