Дали се соочуваат со најлошата суша во последните сто години? Експертите предупредуваат на пресвртница во земјоделството

Со почетокот на главната сезона вегетациона сезона во мај, се зголемуваат стравувањата дека пролетните култури во Германија и низ цела Централна Европа би можеле сериозно да бидат загрозени.

Сушата и нееднаквите врнежи од дожд веќе влијаат на поголемиот дел од континентот, а најновите извештаи од европските и германските климатски служби потврдуваат загрижувачки тренд на екстремни временски услови.

Германија би можела да се соочи со најлошата суша од 1931 година оваа година, предупредува Германската метеоролошка служба (DWD).

Влажноста на почвата е веќе пониска отколку за време на катастрофалната суша во 2018 година, а временските прогнози остануваат неизвесни.

„Одлучувачкиот фактор ќе бидат условите за време на главната сезона на растење, која започнува во мај“, изјави за „Еурактив“ професорот по агрономија Штефан Зиберт од Универзитетот во Гетинген.

Според податоците на DWD, помеѓу февруари и средината на април, наврнале само 40 литри дожд на квадратен метар, што е за 68% помалку од долгорочниот просек.

Во Германија, која обезбедува 15% од вкупното производство на жито во ЕУ, површината на земјиште погодена од екстремна суша значително се прошири во последните две недели. Поголемиот дел од регионот моментално е класифициран како „ненормално сув“, според мониторингот за суша што го води Центарот за истражување на животната средина Хелмхолц во Лајпциг.

Предизвици за адаптација

Додека зимските култури, посеани на есен, сè уште можат да црпат вода од подлабоките слоеви на почвата, пролетните култури како што се мешунките, пролетните житарки и пченката се најмногу изложени на ризик, особено ако влажноста на почвата не се подобри на време, предупредува Зиберт.

Во обид да се прилагодат, земјоделците сè повеќе применуваат методи за заштеда на вода, како што се директно сеење и сеење со прекривка, според Германското здружение на земјоделци (DBV). Исто така, се тестираат култури како што е наутот, кои подобро толерираат подолги сушни периоди.

Иако неодамнешните дождови донесоа краткорочно олеснување и спречија непосредна штета на посевите, репката, според Клас Нендел од Центарот Лајбниц за истражување на земјоделски пејзажи (ZALF), се развила слабо. Од друга страна, зимските житни култури засега не покажуваат знаци на поголеми проблеми.

ДБВ забележува дека е сè уште прерано за сигурни прогнози за жетвата за 2025 година, но нагласува дека е клучно да има доволно врнежи од дожд за време на фазата на полнење на житото, на почетокот на летото.

Европски контекст

Германија не е сама во овие предизвици. Според најновиот извештај за следење на ЕУ, иако изгледите за повеќето култури во Европа во моментов се позитивни, загриженоста за суша се протега и во други делови од Централна и Источна Европа.

Во Полска, која обезбеди 13% од жетвата на жито во ЕУ во 2024 година, експертите предупредуваат на „одреден степен на загриженост“.

Земјата доживеа значително намалени врнежи од дожд и температури над просечните оваа пролет, што доведе до сушење на речните корита и почвата.

За големи делови од Централна и Источна Европа, прогнозите на DWD предвидуваат просечни врнежи од дожд од само 10 литри на квадратен метар во периодот мај-јули.

„Овој регион, со своите карактеристики на континентална клима, традиционално има потопли и посуви лета, а земјоделските култури се повеќе зависни од резервите на влага што се надополнуваат во текот на зимата“, објаснува Нендел.

Нова нормалност

Експертите предупредуваат дека ваквите шеми не се изолирани инциденти.

„Мораме да се подготвиме за почести екстремни временски настани и помалку поволна распределба на врнежите за потребите на земјоделството“, истакнува Зиберт.

Песочните почви во североисточна Германија и Баварија претставуваат посебен предизвик за пролетните култури, особено ако сушниот период продолжи.

Дури и ако мај донесе некои врнежи, експертите веруваат дека долгорочната структурна адаптација е неизбежна.

Поефикасното управување со водните ресурси, како и развојот на поотпорни сорти на култури – вклучително и примената на современи методи на генетска модификација ќе бидат од клучно значење, соопшти ДБВ. Тие, исто така, ги повикуваат законодавците да обезбедат регулаторна рамка што би овозможила поширока примена на тие решенија.