Европската вселенска агенција (ESA) доби потписи од дванаесет земји за својата Повелба за нула отпад, која се занимава со „вселенски отпад“ што орбитира околу Земјата, во услови на зголемена загриженост дека нашата планета е пренаселена.
Австрија, Белгија, Кипар, Естонија, Германија, Литванија, Полска, Португалија, Романија, Словачка, Шведска и Обединетото Кралство ја потпишаа Повелбата за нула отпад во вселената за време на самитот на Европската унија со Европската вселенска агенција.
Сепак, Франција, земја со голема вселенска индустрија, сè уште не пристапила кон овој договор.
Практично, тоа значи дека земјите што го потпишале договорот се обврзуваат при лансирање на сателит да го вратат или да го деорбитираат на крајот од неговиот корисен век, почнувајќи од 2030 година.
„Ова е првпат земјите да потпишат договор на национално ниво, позиционирајќи ја Европа како лидер во чистиот простор, притоа демонстрирајќи меѓународно прифаќање на повелбата“, се вели во соопштението на ЕСА.
Според агенцијата, повеќе од 100 организации ветиле дека ќе се приклучат „во наредните месеци“.
Новата Повелба за нула отпад првпат беше претставена пред министрите за вселена на ЕУ во Севиља во ноември.
Европејците беа првите кои предложија меѓународен договор за ограничување на отпадот. Обединетите нации објавија збир на упатства во 2010 година, но нема обврзувачки договор за ова прашање.
Останува да се види дали напорите на ЕСА ќе ги убедат и големите играчи како Кина, Индија, Русија и Соединетите Американски Држави, кои покрај Европејците се натпреваруваат и за пристап до вселената, што ја прави сè понаселена.
Според ЕСА, повеќе од милион објекти поголеми од еден сантиметар моментално се во орбитата, а нивниот број продолжува да расте.
Како што сателитите стануваат сè поважни, обезбедувањето услуги како што се интернет конекција, безбедна комуникација, систем за глобално позиционирање (GPS) и набљудување на Земјата, вклучително и за воени цели, и наскоро ќе ги следат емисиите на јаглерод од фабриките – нивното уништување, на пример среде судир, може да има огромно влијание врз сегашниот начин на живот на општествата.
Сепак, сè уште останува прашањето како да се „приземјат“ сателитите од нивната почетна позиција кога ќе стигнат до крајот на нивниот животен век.
Шефот на ESA, Јозеф Ашбејкер, инсистира дека Европската комисија треба да предложи закон за поттикнување на развојот на методи за деорбиција во индустријата.