Skip to content
Француските контролори на летање планираат да штрајкуваат и денес (петок), најавувајќи летна сезона на патувања полна со доцнења и прекини.
Главната причина за незадоволството е фрагментираниот, преоптоварен и хронично недоволно опремен систем за контрола на летање во Европа.
Додека контролорите предупредуваат на прекумерна работа и прегорување, авиокомпаниите како Рајанер ги повикуваат политичарите итно да дејствуваат за да можат летовите да продолжат без прекини.
„Штрајкот ќе ја загрози целата мрежа“
„Овој штрајк сигурно ќе има негативно влијание врз мрежата на авиокомпании“, рече Фредерик Дело, потпретседател за Европа на Меѓународната федерација на здруженија на контролори на летање (IFATCA).
Иако француските синдикати не се членови на оваа организација, таа внимателно ја следи ситуацијата.
„Кога има штрајкови или слични проблеми, има бран одложувања. Контролорите мора да ги држат авионите блиску до аеродромот или да ги забават во воздух за да не пристигнат прерано. Само кога проблемот ќе се реши, сообраќајот може да се нормализира“, објаснува Дело.
Претстојниот штрајк е само уште еден фактор во низата што дополнително ја загрозува летната сезона, која веќе е под притисок.
„Секое лето по Ковид е најлошо досега“, рече Пол Ротер, потпретседател на синдикатот на пилоти на Европската асоцијација на кокпити.
Европскиот воздушен простор е сè почувствителен
„Имаме ограничен воздушен простор, ограничен број писти, а аеродромите имаат свои ограничувања. Секое нарушување, бидејќи работиме со минимални резерви, може да го наруши целиот систем. И тоа е веројатно она што нè очекува ова лето“, додава Роте, инаку капетан на Боинг 737 во луксембуршката авиокомпанија Луксер.
Политичарите се свесни за деликатната ситуација.
Европскиот комесар за транспорт Апостолос Цикикостас испрати писмо до министрите за транспорт во април.
„Минатата година, доцнењата во европската воздушна мрежа беа најлоши во последните 25 години, а оваа година ситуацијата може да биде уште полоша. Минатото лето регистриравме до 35.000 летови дневно, а оваа година очекуваме 38.000“, рече комесарот.
Големата побарувачка става дополнителен товар врз службите за контрола на летање (ANSP), од кои многу сè уште се борат со недостаток на персонал и недостиг на капацитет.
Комесарот апелираше до владите итно да започнат со регрутирање и обука на дополнителни контролори.
Проблем без брзо решение
Решението, сепак, не е едноставно.
Обуката на нов контролор трае најмалку три години. Покрај тоа, лиценцата за контрола важи само за одреден дел од европското небо, кој е поделен помеѓу 40 различни служби за контрола на летање.
Канадската фирма CAE, специјализирана за обука, проценува дека на Европа ќе ѝ бидат потребни дури 27.000 нови контролори во следните десет години, што е повеќе од кој било друг регион во светот.
Негодување и контраобвинувања од страна на авиокомпаниите
Во меѓувреме, авиокомпаниите негодуваат.
Рајанер започна „Лига на доцнења“ која јавно ги именува земјите и нивните даватели на услуги за превоз на патници, рангирајќи ги според бројот на минути изгубени за патниците.
„Франција, Шпанија, Германија, Португалија и Велика Британија остануваат најлоши кога станува збор за доцнења, поради неможноста на нивните министри за транспорт да обезбедат доволен персонал и ефикасно управување“, соопшти компанијата.
Според компанијата, француската контрола на воздушниот сообраќај била одговорна за доцнењата на повеќе од 26.000 летови на Рајанер во првата половина од годината, што влијаело на дури 4,7 милиони патници. Следат Шпанија (16.500 летови) и Германија (7.500).
„Уште еден месец лошо управување и недоволно вработување, при што ниту Европската комисија ниту националните министри не преземаат мерки против најлошите даватели на услуги“, рече извршниот директор на Рајанер, Мајкл О’Лири.
Тој ги нарече давателите на услуги за превоз на патници „заштитени државни монополи на кои не им е грижа за патниците или точноста“.
Сепак, ни „Рајанер“ не е без вина.
Француското Министерство за транспорт во јуни одговори дека „контролата на летови е само третата најчеста причина за доцнења во Европа, пред проблемите предизвикани од самите авиокомпании“.
Министерството истакна дека „Рајанер“ е само на 26-то место во однос на точноста меѓу европските авиокомпании, со само 69% од летовите што пристигнуваат на време, додека најточната компанија бележи 86%.
Тие додадоа дека француската и германската контрола на воздушниот сообраќај работат во еден од најпрометните и најсложените воздушни простори во светот, дополнително комплициран од геополитичките тензии и воените барања.
Дали ќе биде ова лето уште полошо?
Според податоците од Евроконтрол, европското тело за контрола на воздушниот сообраќај, сè уште е прерано за конечни проценки – но знаците не се охрабрувачки. Минатата година беа забележани највисоки просечни доцнења во последните децении – дури 2,13 минути по лет.
„Мрежата е презаситена“, соопшти Евроконтрол.
Враќањето на сообраќајот на нивоата пред пандемијата и сложените геополитички околности дополнително ја комплицираат ситуацијата.
„Дури и пред ескалацијата на конфликтот на Блискиот Исток, сложеноста беше огромна поради инвазијата на Украина. Некои даватели на услуги за воздухопловство сега имаат до 40% повеќе летови отколку во 2019 година.“
Повеќе замор, повеќе доцнења
Сето ова става огромен притисок врз контролорите, пилотите и патниците.
„Побарувањата се зголемуваат, а заморот влијае и на пилотите и на контролорите. Кога луѓето работат исцрпувачки смени во април, мај и јуни, а потоа се очекува да ги пробијат јули, август, септември и октомври без пауза, тоа е сериозен аларм“, вели Дело.
Дело работи како контролор веќе 33 години и тврди дека прашањето за безбедноста сега е сериозно загрозено.
