Skip to content
Главна тема на посетата на словачкиот премиер Роберт Фицо на Москва беше испораката на руски гас во Европа. Словачкиот премиер заедно со неговиот унгарски колега Виктор Орбан отиде во Москва бидејќи на 31 декември се затвораат „руските славини за гас“ и „не се воспоставени алтернативни решенија“ за европските земји кои се многу зависни од рускиот гас, како на пр. Словачка.
Ден претходно, во четвртокот, во Брисел се одржа „напната“ средба меѓу украинскиот претседател Володимир Зеленски и Фицо. Фицо потоа посочи дека Украина нема право да им наштети на економските интереси на земја членка на Европската унија со еднострано прекинување на снабдувањето. Тој ги демантираше и контраобвинувањата на Киев дека Словачка добро заработува со препродажба на евтин руски гас, чиј единствен дел поминува преку Словачка до соседна Чешка. Киев тврди дека станува збор за околу 500 милиони долари годишно, но Фицо тврди дека тоа не е причината за неговата борба рускиот гас да продолжи несмалено да тече кон Европа.
По средбата, Фицо рече дека Путин ја потврдил желбата да продолжи со снабдувањето со гас, а разговарале и за воената ситуација на теренот во Украина, за шансите за мирно решавање на конфликтот и за „билатералните односи на двете земји “, што Фицо рече дека сакале да го „стандардизираат“. Неговото заминување во Москва, со оглед на агресијата во Украина, го осудија словачките опозициски партии. Сепак, Фицо, кој тврди дека ги известил другите европски метрополи дека заминува во петок, има сојузници надвор од земјата. Покрај Словачка, меѓу тешко погодените земји поради зависноста од рускиот гас се и Унгарија и Австрија.
Зборуваше и Орбан
На оваа тема зборуваше и унгарскиот премиер Виктор Орбан, кој во саботата најави дека планира уште неколку средби со Москва и Киев на тема решавање на прашањето за снабдување со гас во Европа. Според унгарскиот план, унгарски или други европски компании би купувале руски гас, а потоа, како што рекол Орбан, тоа веќе би бил унгарски гас, директно на границата на Украина и Русија, а потоа на Киев би му плаќале транзитна маржа, пишува ФТ. Сепак, тој предлог сè уште не е одобрен ниту од Брисел ниту од Киев.
Фицо е третиот европски лидер кој се сретнал со Путин од почетокот на војната, пишува France24. Орбан ја посети Москва уште во јули, а австрискиот канцелар Карл Нехамер го посети Путин само неколку недели по почетокот на инвазијата.
Фицо уште во 2014 година се спротивстави на санкциите против Русија, откако Москва го истражуваше Крим. За време на војната во Украина, тој беше близок со Путин, постојано ги критикуваше западните санкции против Москва, а во последните недели отворено се судри со украинското раководство. Средбата во недела е прва средба во живо меѓу двајцата политичари во последните осум години, рече рускиот портпарол. Фицо дури најави дека планира да биде гостин на големата прослава на победата на Русија над фашизмот во Втората светска војна, која Путин повторно ќе ја организира оваа година во мај.
Пристигнувањето на Фицо во Москва беше изненадување бидејќи не беше објавено, но Фицо подоцна на Фејсбук објави дека во петокот ги информирал другите европски лидери за тоа. Во неделата во медиумите беше објавено дека словачкиот премиер е во официјална посета и дека средбата била „договорена неколку дена претходно“. Официјалното соопштение на Кремљ беше придружено со фотографија од ракување со Путин во Кремљ, а потоа се дозна дека Фицо заминал кај Путин. Дмитриј Песков, портпаролот на Кремљ, во неделата веднаш изјави дека „може да се претпостави“ која ќе биде темата на средбата, односно дека тоа ќе биде прашањето за транзитот на рускиот гас. Имено, Украина објави дека нема намера да го обнови договорот за транзит на руски гас преку својот разгранет гасовод поради рускиот притисок на бојното поле, но и поради проблемите во кои полека но сигурно навлегува руската каса, притиснати од инвестиции во воена машинерија.
Зависна од гас
Освен Словачка, Унгарија е многу зависна од рускиот гас, а тука е и Австрија, која исто така е една од главните на удар. Односот меѓу Фицо и Москва долго време се карактеризира со економски прагматизам на словачкиот премиер, а истото важи и за Орбан, кој често играше за Владимир Путин и дел од австриското политичко раководство.
„Фајненшл тајмс“ забележува дека западните политичари „во пресрет на влегувањето на Доналд Трамп во Белата куќа“, се повеќе се свртуваат кон контакти со рускиот претседател. Во неделата, идниот американски претседател објави дека „Путин сака да се сретне со него што е можно поскоро“. „Мораме да ставиме крај на таа војна“, рече Трамп, кој во претседателската кампања најави дека „ќе стави крај на војната уште првиот ден кога ќе ја преземе функцијата“. Поради овие најави, се стравува дека Киев би можел да биде принуден да се согласи на неповолни отстапки, но Зеленски веќе изјави дека има многу црвени линии кои Украина нема намера да ги помине за да обезбеди крај на војната. Меѓу другото, Зеленски одбива да се согласи на договор кој би го „замрзнал“ конфликтот, а Москва би останала во посед на голем дел од украинската територија.
Фицо сега дојде во Москва, а минатиот месец беше објавено дека и Олаф Шолц, германскиот канцелар, телефонски „разговарал“ со Путин, потсетува ФТ. Германската индустрија во минатото профитираше од евтината руска енергија, а сега е во големи проблеми.
Енергетичарите тврдат дека ситуацијата не е толку алармантна како што сака да ја претстави Фицо. Да потсетиме, минатиот месец, за да се подготви за потенцијални прекини во снабдувањето, Словачка потпиша краткорочен договор за набавка на природен гас од Азербејџан. Претходно оваа година, таа, исто така, се согласи со САД за увоз на ЛНГ преку гасовод низ Полска. Може да добива гас од австриски, унгарски и чешки гасоводи, што овозможува увоз од Германија и некои други добавувачи. Но, тој ги губи транспортните такси и повеќе не е на почетокот на снабдувањето туку на крајот од истиот.
