Skip to content
Сè што се случуваше во последните месеци го поставува прашањето дали живееме во непрогласена вонредна состојба и каква е судбината на некои идни избори. Убедлива победа на опозицијата, проследена со масовна подготвеност на граѓаните да ја бранат изборната волја, значително би го намалила ризикот од насилно сценарио, но Вучиќ прво треба да ги изгуби изборите, што нема да биде толку лесно. Ова го велат соговорниците на српски „Данас“ за тоа дали Александар Вучиќ мирно ќе ја предаде власта, односно ќе го признае поразот на изборите.
Како што пишува „Данас“, дел од јавноста е убедена дека Вучиќ и СНС ќе ги изгубат следните избори, дури и убедливо, но се сомнева дека таков резултат, по голем број години победи, ќе биде прифатен од „напредните“ на чело со него и мирно ќе ја предадат власта.
Во врска со ваквите предвидувања и коментари, Вучиќ секогаш потсетува дека откако ги загуби изборите во Белград во 2004 година со мала разлика, тој мирно го призна поразот и му честиташе на својот противник. Сепак, во тоа време Вучиќ беше во опозиција, односно без формалната и неформалната моќ што ја има сега и на која може да размислува да се активира за да остане на власт.
Ненад Чанак, основачот на Лигата на социјалдемократи на Војводина, за „Данас“ вели дека Вучиќ прво треба да ги изгуби изборите, што, додава тој, нема да биде толку лесно како што изгледа бидејќи не е важно колку силно ќе го притиснете пенкалото кога ќе гласате против него, туку колку луѓе ќе го сторат тоа.
„Второ, и кога ќе завршат изборите, постои можност да се добие мнозинство преку корупција или уцена, штом ќе се објави списокот на противникот, тие ќе почнат да работат на тоа“, истакнува Чанак.
Според него, има многу малку шанси Вучиќ (не СНС!) да нема вистинско мнозинство во Парламентот.
„Прашањето над сите прашања се првите 100 дена од идната влада, која и да е владата, особено ако не е (формално) на Вучиќ. Ако веднаш не започнеме некоја варијанта на „Сабја 2“, во рок од два месеци ќе биде изгубена секоја шанса за промени и изведување на криминалците пред лицето на правдата. И затоа во моментов не гледам вистински политички и кадровски потенцијал во Србија“, вели Чанак.
Жарко Кораќ, пензиониран професор на Универзитетот во Белград, верува дека сè што се случуваше во последните месеци, насилството врз мирните демонстранти, ужасната таблоидна кампања против секој што се осмелува да ја критикува владата, апсењата на студенти како „странски агенти“, забраната за влез во Србија на странски уметници и новинари, наведува на прашањето дали живееме во непрогласена вонредна состојба.
„И создавањето таква политичка атмосфера навистина го отвора прашањето за судбината на некои идни избори. Не само нивните одржувања, туку и дали оваа влада ќе ги признае резултатите од изборите ако ги изгуби. Судејќи според она што го прави денес, тоа не е безбедно. Тие го поврзаа опстанокот на власт со своите животи, што е исклучително опасно. Ова е најлошиот дел од патологијата на денешната влада. Затоа, не сум сигурен дека ќе ги признаат изгубените избори“, вели Кораќ.
Предраг Петровиќ, директор за истражување на Белградскиот центар за безбедносна политика, размислува слично, наведува „Данас“.
Тој истакнува дека режимот на Вучиќ систематски се подготвувал за насилно опстанување на власт со години.
„Не само што воспостави длабока контрола врз безбедносниот апарат и судството, туку изгради и паралелен, таканаречен парабезбедносен систем. Во последните месеци, владата се обидува да ги обедини сите овие елементи во една единствена, централизирана структура, опремена со модерна технологија и алатки за борба против таканаречените обоени револуции“, објаснува Петровиќ.
И додава дека во исто време, режимот ги индоктринира поддржувачите со наративи за „внатрешни непријатели“, „странски платеници“ и „шпиони“ преку лојалните медиуми.
„Во последно време, реториката е дополнително радикализирана – владата сè повеќе отворено ја подготвува јавноста за сценарио на граѓански конфликт. На меѓународно ниво, владата се позиционираше како незаменлив фактор на стабилност во регионот, како и заштитник на интересите на моќни држави и приватни компании, како што е Рио Тинто. Фактот дека владата постојано прибегнува кон насилство против неистомислениците, а во исто време ги ослободува насилните луѓе од кривична одговорност, укажува дека режимот е подготвен да прибегне кон помасовни и брутални методи за зачувување на власта. Сепак, искуството покажува дека таква ескалација досега не се случила благодарение на решителниот и мирен отпор на граѓаните“, вели Петровиќ.
И наведува дека затоа убедливата победа на опозицијата, придружена со масовната подготвеност на граѓаните да ја бранат изборната волја, значително би го намалила ризикот од насилно сценарио.
„Истото важи и за евентуалното отсуство на јасна поддршка за режимот на Вучиќ од странство, што дополнително би го ограничило просторот за репресија. Секако, неопходна е доза на претпазливост со ваквите проценки. Режимот постојано покажуваше тенденција кон непредвидливи и самодеструктивни потези – дури и кога тие беа очигледно штетни за него“, заклучува Петровиќ во анализата на белградски „Данас“.
