Skip to content
Во еден од најамбициозните енергетски проекти на Медитеранот, идејата беше едноставна – да се поврзат Грција, Кипар и Израел преку подводен кабел што ќе носи електрична енергија од една до друга страна на морето. Но, зад бројките и технолошките подвизи, почна да се открива сложена мрежа од сомнежи, поделени интереси и правни прашања кои сега доведоа до истрага од Европското јавно обвинителство (EPPO).
Проектот, проценет на 1,9 милијарди евра, требаше да биде симбол на регионална енергетска соработка и европска солидарност. Со должина од 1.240 километри и длабочина до три километри, се промовираше како најдолгиот и најдлабок подморски интерконектор на светот. Европската унија вложи 657 милиони евра, а остатокот требаше да го покријат Кипар (63%) и Грција (37%).
Но, како што минаа месеци, па и години, работите почнаа да стагнираат. Финансиските пресметки не се поклопуваа, политичките тензии растеа, а проектот што требаше да донесе светлина, почна да се затскрива во сенки.
Кипарскиот министер за финансии, Макис Керавнос, не остана нем на сомнежите. Тој јавно изјави дека има во раце две независни студии кои тврдат – овој проект, во неговата сегашна форма, едноставно не е одржлив.
„Не можеме да ги игнорираме фактите. Под овие услови, ова не е само ризик, туку и погрешна насока“, рече Керавнос.
Неговиот став ги продлабочи поделбите во кипарската влада. Додека Министерството за енергетика продолжува да ја брани важноста на проектот, Министерството за финансии гледа аларм.
Претседателот на Кипар, Никос Христодулидис, во средината на политичката врева, ја доби веста што ќе го промени текот на настаните: Европското обвинителство одлучило да отвори истрага.
„По неколку поднесени жалби, EPPO ја информираше кипарската влада дека се отвара истрага за можни кривични дела поврзани со проектот“, изјави Христодулидис, без да прецизира против кого се насочени сомнежите.
Истрагата го врати проектот во фокусот на јавноста – но сега не како технолошко чудо, туку како можна енергетска афера.
Во Атина, пак, трпението се истрошува. Заменик премиерот Костис Хацидакис излезе со јасна порака:
„Ова не е само грчки проект. Ова е европски приоритет. Не можеме да дозволиме една држава да ја држи Европа во енергетски мрак.“
Хацидакис инсистира дека Кипар ќе има најголема корист – островот конечно ќе ја надмине енергетската изолација. Но, додека грчките власти бараат јасност и забрзување, во Никозија и натаму владее двоумење.
Проектот за подводниот кабел стана повеќе од енергетска врска. Тој сега е симбол на тоа како инфраструктурата, колку и да е важна, не може да постои изолирана од политиката, јавната доверба и транспарентноста.
И додека EPPO истражува, владите дебатираат, а народите чекаат одговори – останува прашањето: ќе биде ли овој кабел мост кон иднината или сведоштво за уште еден нереализиран европски сон?
