Хрватска излегува на трети избори оваа година, овој пат за претседател

Утре гласачите од Хрватска ќе излезат на третите избори годинав за да го изберат претседателот на Републиката и ќе одлучат дали актуелниот претседател Зоран Милановиќ, кој го поддржуваат СДП и партнерите, ќе им се придружи на Фрања Туѓман и Стипе Месиќ и ќе добие втор мандат или некој од останатите седум кандидати ќе ја добие довербата на гласачите, пишува денеска Индекс.хр.

Заедно со Милановиќ, во изборната трка се и кандидатот на Мост Миро Буљ, независниот Томислав Јоњиќ, Ивана Кекин (Можемо), Бранка Лозо (ДОМИНО), Драган Приморац (ХДЗ и партнерите) и независните кандидати Марија Селак Распудиќ и Нико Токиќ Картело.

Право на избор на претседател на Републиката имаат вкупно 3.762.224 гласачи во Хрватска и во странство, во 38 земји.

За разлика од парламентарните, кога се гласа во странство два дена, на претседателските избори се гласа само еден ден.

Отворени првите избирачки места во Австралија

Мерено по наше време, првите избирачки места за избор на хрватски претседател ќе бидат отворени веќе во сабота, во Австралија. Денес во 21 часот по хрватско време се отвораат бизбирачките места во Канбера, Сиднеј и Мелбурн, потсетува потпретседателката на Државната изборна комисија (ДИП) Весна Фабијанчиќ Крижаниќ. Тие избирачки места ќе бидат првите што ќе се затворат в недела, во 9 часот.

На гласачите ќе им бидат достапни вкупно 6.755 избирачки места, од кои 105 се во странство, 6.527 се редовни во Хрватска, а 123 се посебни, каде гласаат морнарите, затворениците и гласачите во институциите за социјална заштита.

Избирачките места се отвораат во недела во 7:00 часот, а се затвораат во 19:00 часот Дотогаш трае дводневен изборен молк, во кој се забранува секое изборно рекламирање, објавување на проценките на резултатите, како и претходните, неофицијални изборни резултати.

Секој избирач на избирачкото место ќе добие по едно ливче на кое по азбучен ред се наведени имињата на осум кандидати. Тој гласа со заокружување на бројот пред името на кандидатот што го гледа како иден претседател на Хрватска.

ДИК ги повикува гласачите да излезат на гласање и да го остварат своето право
Државната изборна комисија (ДИК) ги повикува гласачите да излезат на гласање и да го остварат своето право. Апелираме и сè да се одвива во мир, во демократска атмосфера, а гласачите да го искористат своето уставно право“, нагласува Фабијанчиќ Крижаниќ.

Како одлучиле гласачите и дали одлуката е веќе донесена во недела или ќе има втор круг за две недели, ќе се знае во недела навечер.

„Верувам дека по 22 часот со сигурност ќе се знае дали ќе има втор круг или не“, вели потпретседателот на ДИК. Според ДИК, првите привремени изборни резултати ќе бидат објавени во недела во 20 часот, а потоа ќе се ажурираат на секои десет минути. Податоците за излезноста ќе бидат објавени во недела напладне и во 17 часот.

Работата на изборните тела во Хрватска и во странство ќе ја следат околу 13.400 набљудувачи, од кои мнозинството ќе ја вршат својата работа во Хрватска, од кои само 25 во странство, во седум од 38-те земји каде што ќе се одржат изборите за хрватски претседател.

Околу 44.000 граѓани ќе бидат ангажирани за спроведување на изборите, во избирачките тела.

Претседателските избори се трети годинава во Хрватска – во април се одржаа избори за хрватскиот Сабор, а во јуни за Европскиот парламент.

Туѓман победи во првиот круг

Од 1992 година, од кога се одржуваат непосредни претседателски избори, за претседател на Хрватска биле избрани Фрањо Туѓман (1992 и 1997), Стипе Месиќ (2000 и 2005), Иво Јосиповиќ (2009), Колинда Грабар Китаровиќ (2014) и Зоран Милановиќ (2019).

Туѓман всушност беше трипати избран за претседател: првиот пат како претседател на Претседателството на тогашната СР Хрватска во Парламентот по победата на ХДЗ на првите повеќепартиски избори во 1990 година, а потоа уште два пати на непосредни избори, во 1992 и 1997. Двата пати победи во првиот круг.

Хрватскиот претседател се избира по мнозински изборен систем, тој мора да го добие мнозинството гласови од сите гласачи кои гласале. Доколку тоа не се случи, двајцата кандидати со најмногу гласови одат во втор круг кој ќе се одржи за 14 дена, во овој случај на 12 јануари 2025 година.