Skip to content
Од 1 јануари 2026 година, Хрватските воздухопловни сили (ХВС) официјално ќе ја преземат целосната одговорност за заштитата на хрватскиот воздушен простор, што е важна пресвртница во развојот на одбранбените способности на земјата.
Ескадрила од 12 повеќенаменски борбени авиони „Рафал“ ќе ги преземе должностите за воздушна полиција откако хрватските пилоти успешно завршија целосен курс за обука на еден од најнапредните борбени авиони во светот. Од почетокот на новата година, Хрватска ќе ја извршува оваа мисија во рамките на интегрираниот систем за воздушна и ракетна одбрана на НАТО.
Во интервју за јавниот радиодифузен сервис ХРТ, командантот на хрватските воздухопловни сили, генерал Крешимир Ражов, потврди дека земјата е целосно подготвена самостојно да го следи и заштитува своето небо.
„Со повеќенаменски борбени авиони, ќе бидеме активен учесник 365 дена во годината, 24 часа на ден, дење и ноќе, со подготвеност да одговориме во рок од 15 минути“, рече Рајов.
Досега, задачите за чување на хрватското небо ги извршуваа италијанските борбени авиони „Еурофајтер“ и унгарските ловци „Грипен“ – привремено решение воведено на почетокот на декември минатата година. Иако земјата никогаш не била без борбена авијација, транзицијата кон платформата „Рафал“ бараше голема програма за обука за пилоти, техничари, инженери и специјалисти за оружје.
„Нашите пилоти, техничари, инженери и специјалисти за оружје се целосно подготвени за оваа мисија и се подготвени да работат во ротациони дежурни тимови. Во мирно време, во случај на губење контакт или неидентификувано летало, се активира моментално полетување во состојба на готовност во рок од 15 минути, по што следува идентификација, предупредување и придружба надвор од хрватскиот воздушен простор“, објасни Рајов.
Рафал – столбот на одбраната, но не и единствениот елемент
Борбените авиони „Рафал“ се столбот на воздушната одбрана на Хрватска, но тие се дел од поширок, повеќеслоен систем кој вклучува модерни радарски мрежи и беспилотниот систем „Бајрактар ТБ2“.
Земјата неодамна потпиша и договор од 125 милиони евра со локални компании за развој на системи против беспилотни летала, дополнително зајакнувајќи ја заштитата на критичната инфраструктура.
Вицепремиерот и министер за одбрана Иван Анушиќ прецизираше дека проектот вклучува и стационарни и мобилни решенија.
„Проектот предвидува два стационарни системи за заштита на клучната воена инфраструктура, како и два мобилни. Нашата цел е да ги заштитиме стратешките локации, особено аеродромите во Загреб и Задар“, рече Анушиќ.
Локалната индустрија во срцето на новите одбранбени системи
Развојот на системи против беспилотни летала ѝ е доверен на хрватската индустрија, а компанијата Кончар игра клучна улога, објавува „Дубровник тајмс“. „Целиот систем ќе го изградиме врз основа на концептот презентиран на Министерството за одбрана. Интеграцијата на сите компоненти во еден единствен оперативен систем ќе биде најголемата додадена вредност на Кончар“, рече претседателот на одборот на директори, Гордан Колак.
Системот ќе вклучува оперативен команден центар, пресретнувачи на беспилотни летала и автоматизирани системи за топови од 30 мм, што ќе ги усогласи хрватските вооружени сили со најновите трендови во одбраната.
Началникот на Генералштабот на хрватските вооружени сили, генерал Тихомир Кундид, ја истакна стратешката важност на иновациите. „Иновациите во одбранбената индустрија имаат директно влијание врз техничките, оперативните и тактичките способности на армијата. Вооружените сили кои имаат најсовремени технологии се, по дефиниција, исклучително ефикасни“, рече тој.
Зголемената инциденца на руски беспилотни летала кои влегуваат во воздушниот простор на земјите-членки на НАТО дополнително ја нагласува важноста на сигурната воздушна одбрана и заштитата на националниот суверенитет – не само на земја, туку и на небото.