Кафето станува луксуз! Цената повторно порасна – а според прогнозите, ќе продолжи да расте

И покрај вестите дека кафето на светските берзи поевтинува, цената на овој популарен пијалак во продавниците во Србија повторно порасна на почетокот од месецот. Анализите укажуваат дека ваквиот тренд на поскапување нема наскоро да престане, а причините се длабоко вкоренети во глобалните климатски и економски прилики.

Цените на кафето на берзите беа во континуиран пораст повеќе од една година, а тоа сега директно го чувствуваат потрошувачите. Иако последните податоци покажуваат благо намалување на берзанските цени, тој ефект не се одразува веднаш на малопродажните полици.

Според д-р Вељко М. Мијушковиќ од Економскиот факултет во Белград, ова е само привремен тренд.

„Промените на берзата се често краткорочна рефлексија на одредени настани. Од петок до понеделник, цената на арабика се намали за 0,6%, но тоа е минливо. Долгорочниот притисок врз растот на цените е присутен со години и не може да се ублажи со вакви краткотрајни флуктуации,“ вели Мијушковиќ.

Најголемите виновници за растот на цената се лошите берби и климатските промени. Времето не беше наклонето на најголемите производители – Виетнам и Бразил – што доведе до речиси двојно зголемување на цената на робуста на лондонската берза. Арабика исто така бележи континуиран пораст: од 180 центи за фунта во февруари 2024 година, до 320 центи до крајот на годината, а почетокот на 2025 донесе нов скок од 100 центи.

„Минатата година ја надминавме историјата – цената на кафето ја надмина рекордната вредност од 1977 година,“ додава Мијушковиќ за „Блиц ТВ“.

Прогнозите за цените не се охрабрувачки. Повеќе фактори – климатските промени, проблемите со логистиката, глобалните конфликти и дејствието на шпекулативните фондови – укажуваат на тоа дека цената на кафето ќе продолжи да расте. Сушите во Бразил, нападите во Црвеното Море и растечката побарувачка во Азија дополнително го нарушуваат балансот меѓу понудата и побарувачката.

Шпекулативните фондови вложуваат милијарди долари во сурово кафе, што исто така ја поттикнува цената. Според Мијушковиќ, малку е веројатно дека овие глобални притисоци ќе се смират до крајот на годината – што значи дека кафето ќе продолжи да биде сè поскапо на полиците во продавниците.