Skip to content
Медиумите неодамна објавија за необична угинување на пчелите во Србија, а д-р Урош Главиниќ од Факултетот за ветеринарна медицина открива за Нова.рс колку е сериозен проблемот.
Пчеларите велат дека никогаш не доживеале нешто вакво. За само неколку пролетни недели, половина од медоносните пчели умреа, а во некои области кошниците останаа празни. Извештаите за ненадејна смрт на пчелни колонии доаѓаат од речиси сите делови на Србија, првенствено од Војводина, потоа од западна Србија, Поморавље и Шумадија.
„Загубите на пчелите не се новина, тие се случуваат секоја година во одреден процент и до 30 проценти се смета за прифатливо. За жал, оваа година, според Здружението на пчеларски организации на Србија (SPOS), загубите се во просек повеќе од 50 проценти, а во одредени региони над 90“, ни потврди д-р Урош Главиниќ од Факултетот за ветеринарна медицина.
Според СПОС, пчеларите се соочуваат со масовно умирање на пчелите уште од зимата, а драстичните загуби продолжија и во втората половина на март и почетокот на април.
Која е причината?
„Ваквите масовни смртни случаи почнаа да се дискутираат во Северна Америка пред околу 20 години и целиот феномен беше наречен „Нарушување на колапсот на колониите“ (CCD) или губење на пчелните колонии. Досега, научната и стручната заедница е постигната консензус дека ова се случува како резултат на влијанието на неколку различни фактори. Можеме да ги поделиме во следниве групи: квалитет и квантитет на храна за пчелите; болести на пчелите; климатски фактори; загадување на животната средина; техника на пчеларство. Сите тие влијаат секоја година во поголема или помала мера, но овие се согласија така што загубите се поголеми“, објаснува Главиниќ.
И можеби повеќето од споменатите фактори се многу присутни во Србија, но експертите издвоија еден што би можел да биде главниот „виновник“ за она што се случува сега.
„Нашиот тим истражувачи од Факултетот за ветеринарна медицина, предводен од проф. Зоран Станимировиќ, смета дека најверојатно клучен проблем оваа година била сувата есен и крајот на летото, што довело до тоа пчелните колонии да влезат во зима со храна послаба во протеини (поленот е извор на протеини за пчелите). Покрај овој недостаток, сè што нормално ги ослабува пчелните колонии (употреба на пестициди во земјоделството, климатските промени, постојните болести…) довело до поголеми загуби“, истакнува Главиниќ.
Имено, поради недоволна храна, некои пчели умреле предвреме, а оние што преживеале биле слаби и почувствителни на други закани.
Што може да се направи?
„Проблемот е сериозен и доколку ваквите загуби продолжат во наредните години, последиците би можеле да бидат далекусежни. Пчелите се најважните опрашувачи на растенијата, па затоа производството на храна би било загрозено. Сепак, се надеваме дека следната година нема да биде ваква. Ситуацијата е многу неповолна, но ако преземеме сите мерки за закрепнување на општествата оваа година, последиците би можеле да се ублажат“, истакнува нашиот соговорник.
Оваа година, пчеларите ќе мора да се фокусираат на надоместување на загубата и производство на нови пчелни колонии, вели тој, а тоа, за жал, значи дека ќе имаат помал принос на мед. Сепак, постојат неколку дополнителни совети.
„Не можеме да влијаеме на некои од овие фактори, но можеме да работиме на употребата на пестициди и комуникацијата меѓу пчеларите и земјоделците во тој контекст. Покрај тоа, можеме да се обидеме да го решиме проблемот со исхраната, со хранење на пчелите со некои додатоци кои ги збогатуваат шеќерните сирупи и колачи што пчеларите вообичаено им ги даваат. Во оваа насока ги испитуваме екстрактите од остатоците од производството на вино (грозова пулпа) и печурките, кои се богати соединенија корисни за здравјето на пчелите (проект Waste2protectbees финансиран од Фондот за наука)“.
Проблемот со исхраната, секако, е причина за климатските промени, загадувањето со јаглерод диоксид и уништувањето на живеалиштата…
„Во Србија, одредени видови растенија повеќе не постојат во обем како што постоеле порано, има неспоредливо помалку пасишта и ливади, а бевме познати по ливадскиот мед. Може да се каже дека трендот на напуштање на природата и селскиот пејзаж сега се исплатува“, истакнува Главиниќ.
