Што бараат студентите, а што е досега исполнето

Блокадите на факултетите ширум Србија почнаа со Факултетот за драмски уметности, чии студенти и професори беа нападнати на 22 ноември додека мирно ја блокираа улицата 15 минути во чест на загинатите во Нови Сад, каде настрешницата на Железничката станица уби 15 лица на 1 ноември 2024 година. Бидејќи полицијата не одговори на нивното барање да ги казни напаѓачите, студентите на ФДУ на 26 ноември ја блокираа зградата на факултетот. Бунтот набрзо се прошири на повеќе од 60 државни универзитети низ Србија.

По неколкунеделното игнорирање на студентските барања, власта, паралелно со притисоците и таргетирањето, редовно најавува дека сите студентски барања се исполнети, а и да не се исполнети, „наскоро ќе бидат“, пренесува Нова.рс.

ПРВО БАРАЊЕ: Комплетна документација и одговорност за уривање на покривот

Првото барање на студентите во блокадата е објавување на комплетна документација за реконструкцијата на Железничката станица во Нови Сад, во чија настрешница загинаа 15 лица, и што е многу важно, да се утврди кој е одговорен за несреќата.

Иако владините претставници повеќепати изјавија дека ова барање е исполнето со објавување на илјадници страници, а регистрите со овие трудови своевремено во директен пренос ги мавташе и претседателот на државата Александар Вучиќ, студентите исто така многу прецизно одговорија кои документи сè уште недостигаат. Последен во низата беше Градежниот факултет кој објави какви документи недостасуваат за реконструкцијата.

Оттаму наведуваат дека кога се работи за проектна документација, идејно решение не е достапно, додека договорната документација не вклучува целосни договори и анекси на договорот со сите подизведувачи.

Во случај на документација за градилиштето, точно е наведено што недостасува.

“Индукциските записи – не се достапни.” Градежни дневници за сите занаети – некомплетни. Градежна книга и привремени и завршени ситуации – нецелосни. Инспекциска книга – не е достапна. Документација за техничка сертификација – не е достапна. Геодетски премер на фасадна подградба – не е достапен. Изјава за комплетирање на фондацијата – не е достапна. „Изјава за доизградба на зградата во конструктивна смисла – недостапна“, категорично објаснуваат градежниците.

Кога станува збор за документација под одговорност на инвеститорот или документација изземена од српската железничка инфраструктура (согласност за избор на сите ангажирани подизведувачи, вклучително и Техничка контрола и Комисијата за техничка инспекција), ниту тоа не е комплетно.

Во документацијата што е во надлежност на Републичката градежна инспекција, нема потврда од надлежен орган за прием на Изјава за доизградба на основата (за новата галерија во Предворјето Б) ниту потврда од надлежен орган за прием на Изјава за доизградба на објектот во конструктивна смисла.

Дополнително, од Градежниот факултет наведуваат дека документацијата која се води електронски и не е заверена со електронски потпис не може да биде датирана, па можно е да не се конечни верзии на документацијата или пак документацијата да не е автентична.

Тие предупредуваат дека во документацијата во табела се наведени повеќе од 130 подизведувачи, но не се прикажани нивните подизведувачи, ниту се достапни договори со сите учесници во реализацијата на проектот.

Одредени градежни дневници се достапни за јавноста, како што истакнуваат градежните работници, но дел од достапните дневници не се читливи.

„Како документација која не се води електронски (се пополнува рачно), имајќи го предвид времето поминато до нивното објавување, автентичноста на градежните дневници може да биде доведена во прашање. Во достапните градежни дневници нема евиденција за технички преглед на објектот, ниту за пуштање во употреба на објектот“, се нагласува.

Со анализа на месечните извештаи, се додава, е утврдено дека недостасува месечниот извештај за април 2024 година.

„Достапни се неделни извештаи според кои архитектонските и градежните работи на Предворјето Б на зградата на станицата Нови Сад започнале во четвртата недела од април, што не е во согласност со достапните градежни дневници во кои предметните работи започнале порано дастрални парцели на кои се наоѓа зградата на станицата во Нови Сад“, оценуваат градежните работници.

Конечно, не е достапна согласност од инвеститорите и финансиерите за избор на сите подизведувачи. Според договорот меѓу финансиерот, инвеститорот и Изведувачот, изборот на сите подизведувачи мора да се изврши преку јавен повик, транспарентно и со обезбедување конкурентност. Нема достапна документација врз основа на која може да се утврди како се избрани подизведувачите, односно нема документација од јавните повици за избор на подизведувачи.

ВТОРО БАРАЊЕ: Откривање и казнување на напаѓачите врз студенти и граѓани

Студентите на ФДУ најпрвин побараа апсење и кривично гонење на сите осомничени за физичкиот напад врз студенти и професори на 22 ноември пред зградата на нивниот факултет во Нов Белград.

Потоа објавија дека, според пишувањата на медиумите, тие и професорите биле физички нападнати од Милија Колџиќ, Александар Јокиќ, Душан Костиќ, Милена Алексиќ и Иван Станишиќ.

Поради последователните напади врз студентите и граѓаните за време на блокадите, студентите ги проширија своите барања кон средината на декември.

„Поради континуираното насилство врз студентите и граѓаните, првобитната листа ја прошируваме со нови лица, кои исто така според медиумските извештаи беа идентификувани како учесници во други инциденти кои се случија од почетокот на блокадата:

– учесник во инцидентот во Графичкото училиште во Нов Белград (17.12.2024) Ратко Аџиќ,

– учесничка во инцидентот на Правниот факултет на Универзитетот во Белград (13.12.2024) Татјана Макевиќ Николиќ,

– учесник во инцидентот кај гимназијата Карловац (29.11.2024): Дражен Ѓурѓиќ – градоначалник на општина Сремски Карловци,

– учесници во инцидентот на булеварот Вудро Вилсон (27.11.2024) – Миљан Врачаревиќ, Предраг Веселиновиќ, Младен Раденковиќ (началник на Одделот за јавен ред и мир на белградската полиција), Александар Чавиќ (советник во градското собрание на Белград, општина Гамунчри, општина Петарвиќ), Дејан Пауновиќ (повереник на општинскиот одбор на Раковица), Игор Ѓогиќ, Весна Чингелиќ (член на Советот на општина Раковица), Ѓоко Ненадиќ, Стефан Пантелиќ Стефановиќ (член на Советот на општина Нов Белград),

– Лука Рогановиќ, учесник во инцидентите во Нови Сад (05.11.2024) и кај гимназијата Јовина (16.12.2024), изјавија учениците од ФДУ.

Иако Вишото јавно обвинителство соопшти дека работи на следните случаи: напад пред ФДУ, стампедо пред Белградската филхармонија, напад врз студенти на ЕТФ кај споменикот на Вук, стампедо на студенти пред Економскиот факултет, случајот на таксист кој по собирот на својот таксист удрил со таксистот на Телази на С студентката Соња Поњавиќ, факт е дека и овде не се целосно исполнети сите студентски услови.

Имено, како што веќе објави Нова.рс, од ВЈО потврдија дека напаѓачите на студентите на ФДУ биле кривично гонети 40 дена по инцидентот и дека никогаш не побарале од надлежниот суд да им одреди притвор, што било прво барање на академиците, кое до ден денес остана неисполнето.

За случајот со газењето студенти на Економскиот факултет во Белград, Обвинителството испратило барање до полицијата да ги собере потребните информации, а имајќи предвид дека случајот се уште е во полиција, може да се заклучи дека лицето што ја пробило блокадата до денес не е идентификувано, а камоли кривично да се води.

За инцидентот од 22 декември по протестот кај Славија, во тек е доказна постапка против таксистот, но не се наведува дали возачот е во притвор, ниту дали некогаш бил.

ТРЕТО БАРАЊЕ: Отфрлање на обвиненијата против уапсените на протестите

Студентите побараа и отфрлање на обвиненијата против студентите и младите уапсени и приведени за време на протестите поради уривањето на настрешницата на Железничката станица во Нови Сад.

По притисокот на опозициските партии и активисти преку неколкудневната блокада на обвинителството и зградата на судот во Нови Сад, сите уапсени по протестот одржан на 5 ноември по уривањето на настрешница во Нови Сад беа ослободени. Студентите, пак, бараат да се отфрлат обвиненијата против сите студенти и граѓани уапсени за време на протестите.

ЧЕТВРТО БАРАЊЕ Поголеми буџетски средства за факултетите

Студентите во своите барања побараа и зголемување за 20 отсто на буџетските издвојувања за државните високообразовни институции.

Во средината на декември, српската влада одлучи да го зголеми износот на средствата за материјалните трошоци на високообразовните институции утврдени со Законот за буџетот за 2025 година во споредба со износот на средствата утврдени со буџетот за 2024 година.

Студентите тврдат дека јавноста е доведена во заблуда дека ова барање не е целосно исполнето, бидејќи тие барале целосно зголемување на буџетот, е не само на делови од буџетот за образование..