Skip to content
Безбедносната информативна агенција (БИА) на својата веб-страница објави извештај на Руската Федерална служба за безбедност (ФСБ) за употребата на таканаречениот звучен топ во Србија. Веднаш штом беше објавен текстот, беа забележани грешки и нелогичности, поради што е отворено прашањето каде е напишан извештајот – во Москва или во Белград.
Втората страница, петтиот пасус, првата реченица, третиот збор од извештајот на руски јазик на кој пишува „толгљак“. Непостоечката буква „љ“ на руски создаде непостоечки збор кој во српската верзија на извештајот беше преведен како „маса“ (толпа).
„Општи карактеристики на толпата: луѓето се на улица во слободен аранжман, тие се на различна возраст, присутни се деца. Многумина прават видео записи од настанот, разговараат меѓу себе и слободно се движат по улица. Не се регистрирани знаци на физички притисок од полицијата“, стои во документот на веб-страницата на БИА со наслов „Извештај на српски“.
„Таква буква може да внесе само лице кое користи српска тастатура. Ние користиме „л“, но тие се две различни букви, додека во српскиот јазик оваа буква е споена“, изјави Русин со кој разговарашеN1.
Во истата реченица, во руската верзија, недостигаат два точки по непостоечкиот збор, кои се присутни во извештајот на српски јазик. Познавачите на рускиот јазик забележале дека во таа реченица се вовлекла уште една грешка, односно дека зборот „људи“ е ставен во погрешен случај.
Зборот „кашошонами“ не постои на руски, веројатно треба да биде капюшонами (качулки), „какихлибо“ се пишува посебно „каких-либо“, „направляли движение масс“ е неправилна форма, тоа се грешки што ги посочуваат познавачите на кои рускиот им е мајчинјазик.
Луѓето чиј мајчин јазик е рускиот и со кои Н1 контактирал, наведуваат дека текстот е напишан на строг бирократски јазик, кој навистина се користи во руските официјални документи.
Но, тие се сомневаат дека објавената руска верзија е создадена како превод на текстот првично напишан на српски јазик, а српската кратенка БИА е преведена како АБИ (Агентства безопасности и информации), за што интервјуираниот Н1 наведува дека грешката е типична за алатките за машинско преведување.
Како втор аргумент на оваа теза, тој наведува дека рускиот текст ја препишува структурата на реченицата и терминологијата на српската верзија, вклучително и некои синтакси кои не се прилагодени на руските норми. Покрај тоа, техничките термини се преведуваат буквално наместо да се пишуваат како што се користат на руски. Ова го потврди нашиот соговорник, етнички Русин.
Русинот со кој разговаравме, кој го анализираше текстот, како и забелешките, оцени дека не станува збор за автоматски превод од српски на руски, туку дека одредени делови се земени од оригиналниот извештај и префрлени во посебен документ, кој потоа се појавил на веб-страницата на БИА. И сето тоа, според неговата анализа на текстот, е направено во Белград, па грешките се вовлекоа од таму.
Друг руски државјанин кој го прочитал текстот и е запознаен со бирократскиот јазик на руските служби не може да дојде до заклучок каде е напишан објавениот извештај и на кој јазик оригинално. Сепак, тој тврди: „Нешто не е во ред со тој текст, како и со самиот настан за кој се зборува“.
Како се најде српскиот „љ“ во рускиот текст
Забележливо е и тоа што БИА не го објави оригиналниот документ на руската служба, туку ПДФ на кој нема назнака во форма на меморандум за служба, грб на Русија или печат што се очекува да се најде на официјалните документи.
Воениот аналитичар Александар Радиќ за N1 објаснува дека во својата работа чита и користи голем број руски официјални јавно достапни документи и дека карактеристика на сите нив е формализмот.
„Русите се големи формалисти“, посочи Радиќ, истакнувајќи дека руските документи секогаш изгледаат на одреден начин и се обележани на пропишан начин, без разлика за што се работи.
Тој во Нови Дан на N1 рече дека извештајот на ФСБ е „многу чуден документ“ и дека е наметнат заклучокот дека едната услуга на другата и направила „пријателска услуга“ и дека посредник бил Александар Вулин.
Прегледот на мета-податоците на двете верзии објавени на веб-страницата на БИА покажува дека двата извештаи се креирани во ист ден, среда, 16 април, со тоа што српската верзија е креирана два часа порано.
Слично мислење како Радиќ има и поранешниот директор на Военобезбедносната агенција (ВБА) Момир Стојановиќ. Тој за порталот N1 изјави дека смета дека руската служба не спровела никаква истрага, туку дека имало некаков договор. „Сè е покриено со тајност. Во најдоброто сценарио, Александар Вулин се договорил со претставниците на ФСБ овој извештај да биде објавен, без ФСБ да го рекламира“, рече Стојановиќ во интервју за N1.
Според неговата оценка, за очекување е ваквата изјава да произлезе од „калкулаторско-измамничка политика“.
Тој вели дека забележаните правописни и граматички грешки укажуваат дека се работи за „несмасна импровизација направена во Белград“.
„Извештајот на ФСБ во суверена земја не значи ништо. Намерно беше нагласено дека некоја меѓународна институција треба да спроведе истрага, ФБИ или ФСБ. Зошто е тоа така? Затоа што власта се криеше зад неспорното влијание што Русија го има врз граѓаните. Поради ова, Владата верува дека граѓаните ќе веруваат во извештајот“, рече Момировиќ.
Во Русија, извештајот како да не постои
Дека повеќе се работи за договор со одредени претставници на ФСБ отколку за вистински извештај создаден по истрагата зад која стои руската служба, на соговорниците на Н1 им кажува и тоа што тоа не е тема во Русија.
ФСБ нема објавено извештај на својата веб-страница, ниту изјава за нејзиното постоење и објавување на резултатите од истрагата во Србија. Го нема во делот Прес служба/Официјални пораки, ниту на насловната страница во делот „Вести“.
Пребарувањето на веб-страницата на руската служба за клучните зборови „Србија“, „Белград“ или „ЛРАД“ не дава никакви резултати во врска со наводната употреба на звучниот топ во Србија, истрагата или резултатите од истрагата.
Руските медиуми пренесуваат за наодите на ФСБ повикувајќи се на соопштението на БИА и на она што претседателот на Србија го изјави на прес-конференција во средата вечерта.
