Skip to content
Чувство на болка во градите при секој здив, пецкање во очите, ненадејно надразнувачко кивање и кашлање, но и задушување и смрт, се последиците на загадувањето на воздухот, преку кој во нашите бели дробови, а потоа и во крвотокот и во сите ткива и органи, пристигнуваат бројни токсични, канцерогени и мутагенски честички, објаснува за нова.ре, д-р Весна Слепчевиќ, специјалист за хигиена и координатор за квалитет на здравствената заштита во Градскиот завод за јавно здравје.
„Суспендирани честички ПМ и азотни оксиди доминираат во урбаните средини, во меѓузагадувачките материи во воздухот. Во воздухот се испуштаат сулфур-диоксид и јаглероден моноксид. Во мерењата наоѓаме и содржина на тешки метали и полициклични ароматични честички (бензопирени). Мериме и чад, концентрација на тропосферен озон, кој не е присутен во зима, тоа е летен смог, но се работи за главните загадувачки полутанти што ги утврдуваме во воздухот“, објаснува докторката Слепчевиќ.
Таа вели дека сулфур диоксидите делуваат како надразнувачи, ги надразнуваат грлото, белите дробови, очите, а полицикличните честички и тешките метали се токсични, канцерогени и мутагенски (дејствуваат на нашиот наследен материјал, на хромозомите, на ДНК) и нè задушуваат.
-Не сме изложени само на една материја, туку на различни кои се комбинирани. Сите тие преку белите дробови стигнуваат до крвотокот, а кога ќе се абсорбираат во крвта, се транспортираат до сите ткива и органи во телото. Сите овие материи, кога се метаболизираат, на пример, во црниот дроб, доведуваат до процес на деактивација. Понекогаш, во самото тело, во присуство на отровни материи, се создаваат метаболити кои се уште поштетни од самата материја. Тоа понекогаш се случува во процесот на метаболизација на одреден полутант. Затоа не може да се гледаат поединечно, а да не се земе во предвид како делуваат една на друга“, вели д-р Слепчевиќ.
Според неа граѓаните не мора да знаат детали за загадувачките честички.
-Доволно е да бидат информирани каков е квалитетот на воздухот, дали е добар, прифатлив, загаден или многу загаден. Граѓаните треба да знаат како да се однесуваат во зависност од квалитетот на воздухот, што не значи дека ги навикнуваме да живеат во загаден воздух. Ние од година во година лекуваме последици, а не причините, вели докторката Слепчевиќ.
Меѓутоа, загадувањето на воздухот во затворен простор може да биде дури и поопасно од надворешното.
„Во затворени простори има и други извори на загадување. Секое реновирање, фарбање, а особено чадот од цигарите, штетат на здравјето и дополнително го загадуваат воздухот. Исто така, домашните ложишта и штетни материи од оџаците се меѓу најголемите загадувачи. Кога се вели дека воздухот е загаден и дека граѓаните треба да ги затворат прозорите, тоа значи дека ќе ја намалат концентрацијата на штетни материи што влегуваат однадвор. Меѓутоа, ако во домот има и само една пушачка личност, ако се прави постојано реновирање или ако ложиштата не се адекватни, тогаш тоа е многу поголемо и опасно загадување од оној што постои на отворено“, нагласува д-р Слепчевиќ.
