Skip to content
Администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп работи на извршна уредба со која ќе се воспостави стратешка резерва од критични минерали добиени од длабочините на Пацифичкиот Океан, објави Financial Times, повикувајќи се на неименувани владини извори. Целта на оваа стратегија е да се намали американската зависност од Кина, која во моментов е глобален лидер во преработката и извозот на редки земјени елементи.
Идејата за создавање залиха на т.н. „длабокоморски метали“ е дел од пошироките напори на САД да обезбедат сигурен пристап до суровини кои се клучни за производството на батерии, електрични возила, паметни телефони и воена опрема. Според проценките, Кина обезбедува над 90% од глобалното производство на рафинирани ретки земјени елементи, што ја прави американската индустрија крајно ранлива во случај на геополитички или трговски конфликти.
Во последните недели, Кина одговори на новиот бран американски царини со ограничување на извозот на некои редки минерали. Како одговор, Белата куќа го забрза процесот на носење нова уредба, со која ќе се овозможи создавање домашна резерва на овие суровини преку експлоатација на ресурси од морското дно.
Според извештаите, администрацијата веќе разгледувала неконвенционални методи за обезбедување критични минерали, вклучително и политички притисоци врз Украина за договор за минерали, предлози за купување на Гренланд и дури навестувања за територијално проширување кон области на Канада богати со ресурси. Истовремено, се инвестира и во зајакнување на домашното рударство и технолошки капацитети за преработка на овие минерали.
Извршната уредба која е во подготовка, предвидува акумулирање на стратешки резерви на метали како кобалт, никел, манган и ретки земјени елементи, кои можат да се добијат преку длабокоморска експлоатација – процес кој вклучува собирање минерали од дното на океаните, најчесто од региони богати со полиметални јазли.
Иако САД го гледаат овој потег како неопходен за заштита на националната безбедност и индустрискиот суверенитет, експертите предупредуваат на еколошките ризици од длабокоморската експлоатација, како и на потребата од меѓународна регулатива за заштита на морските екосистеми.
Во контекст на сè поинтензивната технолошка трка и растечката геополитичка тензија меѓу Вашингтон и Пекинг, аналитичарите оценуваат дека оваа иницијатива на Трамп е чекор кон подготвеност за евентуална ескалација на конфликтот, кој може да го загрози глобалниот синџир на снабдување со стратешки ресурси.
Со оглед на тоа дека светската побарувачка за батерии и електронски уреди расте, борбата за критичните минерали станува клучно поле за глобална доминација – и економска и воена. Со создавање на сопствена резерва, САД се надеваат дека ќе го намалат влијанието на Кина и ќе обезбедат постојан пристап до виталните ресурси на 21 век.
