Бунтовници поддржани од Руанда го зазедоа градот Гома во Конго

Бунтовниците М23 поддржани од Руанда денес го зазедоа најголемиот град во источно Конго, Гома во конфликтот што се случува во оваа држава.

Жителите на Гома, најголемиот град во источно Конго, во понеделникот го дочекаа доаѓањето на бунтовниците М23 со измешани емоции, додека групата поддржана од Руанда ја презеде контролата по втор пат во последните 13 години. Додека некои жители се ределе по улиците за да навиваат и да ги поздрават тешко вооружените борци, други останале во затворени простории, претпазливи за тоа што може да донесе преземањето.

„Се обидуваме да бидеме љубезни бидејќи постои страв“, објасни еден жител, забележувајќи ја непредвидливоста на однесувањето на бунтовниците. Во делови од градот одекнуваа пукотници, иако конгоанската армија пружи мал отпор за време на напредувањето на бунтовниците.

М23, кратенка за Движењето на 23 март, е бунтовничка група предводена од Тутси, која првично беше формирана во 2012 година. Поддржана од Руанда, групата тврди дека се бори за заштита на заедниците на Тутси во Конго, но е широко обвинета за злосторства, вклучувајќи масакри, силувања и присилно регрутирање. Владата на Конго и меѓународните групи за права ги осудија нивните дејствија, додека Руанда постојано негираше дека им дала поддршка на бунтовниците и покрај зголемените докази.

Нестабилноста на источно Конго влече корени од последиците од геноцидот во Руанда во 1994 година, кога екстремистите Хуту избегаа во Конго откако убија стотици илјади Тутси. Нивното присуство предизвика децениски етнички тензии и конфликти, при што Руанда ги оправдува воените интервенции за борба против милициите Хуту. Оваа позадина ги претвори источните провинции на Конго богати со минерали во бојно поле за конкурентни вооружени групи и странски интереси, со многу насилство и хуманитарни кризи.

Во Гома, стратешки град со 2 милиони жители и центар за хуманитарни операции, пристигнувањето на М23 донесе мешавина од страв и претпазливо олеснување. Луѓето сакаат услуги, безбедност и бизнис. Жителите на градот често протестираа против М23 и Руанда, обвинувајќи го Кигали дека го поттикнува конфликтот.

Ова не е прв пат Гома да падне под влијание на М23. Во 2012 година, групата накратко го зазеде градот пред да се повлече под меѓународен притисок. Хјуман рајтс воч подоцна документираше сериозни злоупотреби за време на нивната окупација, вклучително и егзекуции, силувања и присилно регрутирање, обвинувања кои М23 ги негираше. Нивното враќање повторно ги разгоре стравувањата од дополнително насилство и нестабилност во регионот кој веќе е домаќин на стотици илјади раселени луѓе.

Сегашното заземање на Гома доаѓа по неколкумесечни борби меѓу силите М23 и Конго, при што цивилите беа фатени во вкрстен оган. Групите за права ги обвинуваат сите страни – вклучително и владините трупи и сојузничките милиции – за злоупотреби. Во меѓувреме, М23 ја прошири својата територијална контрола, отсекувајќи ги клучните рути за снабдување и поставувајќи опсада на градовите, оставајќи ги хуманитарните организации да се борат да ги задоволат растечките хуманитарни потреби.

Додека некои жители на Гома претпазливо ги пречекаа бунтовниците за да избегнат реперкусии, многумина остануваат неизвесни за нивната иднина под контрола на М23.

„Остануваме дома, чекаме да ја дознаеме вистинската состојба бидејќи има голема конфузија“, рече еден жител. Со малку знаци за решение, трајниот конфликт во источно Конго уште еднаш ги загрозува животите и егзистенцијата на милиони, нагласувајќи ја итната потреба за одржлив мировен процес, пишува Ројтерс.