Skip to content
Гренланд може да стане независен ако сакаат неговите жители, но веројатно нема да стане американска држава, изјави во средата данскиот министер за надворешни работи откако новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп одби да ја исклучи можноста да употреби сила да ја преземе контролата врз арктичкиот остров.
Лидерот на Гренланд се сретна со данскиот крал во Копенхаген во средата, еден ден откако изјавите на Трамп ја ставија судбината на богатиот со минерали и стратешки важен остров, кој е под данска управа, на насловните страници.
Трамп, кој ја презема функцијата на 20 јануари, во вторникот рече дека нема да ја исклучи можноста за користење воена или економска акција за да го направи Гренланд дел од САД. Истиот ден, најстариот син на Трамп, Доналд Трамп Џуниор, беше во приватна посета на Гренланд.
Гренланд, дел од НАТО преку членството на Данска, има стратешко значење за американската војска и за нејзиниот систем за рано предупредување за балистички ракети, бидејќи најкратката рута од Европа до Северна Америка минува низ арктичкиот остров.
Новоизбраниот претседател посочи дека ќе води поборбена надворешна политика која ги занемарува традиционалните дипломатски формалности.
Гренланд, најголемиот остров на светот, е дел од Данска веќе 600 години, иако неговите 57.000 жители сега управуваат со своите домашни работи. Владата на островот предводена од премиерот Муте Егеде има за цел евентуална независност.
„Ние целосно признаваме дека Гренланд има свои амбиции. Ако тие се остварат, Гренланд ќе стане независен, иако тешко дека ќе има амбиција да стане сојузна држава во САД“, рече данскиот министер за надворешни работи Ларс Локе Расмусен.
Тој им рече на новинарите дека зголемената загриженост за безбедноста на Соединетите Американски Држави на Арктикот е легитимна по зголемената руска и кинеска активност во регионот.
„Не мислам дека сме во надворешна политичка криза“, рече тој. „Отворени сме за дијалог со Американците за тоа како можеме да соработуваме уште поблиску отколку што го правиме за да обезбедиме исполнување на американските амбиции.“
Сепак, иако самата Данска ја омаловажи сериозноста на заканата на Трамп за нејзината територија, отворено искажаната амбиција на претседателот што се враќа да ги прошири границите на САД ги потресе европските сојузници на помалку од две недели пред да ја преземе функцијата.
Францускиот министер за надворешни работи, Жан-Ноел Баро, рече дека Европа нема да дозволи други нации да ги нападнат нејзините суверени граници, иако тој не верува дека САД ќе извршат инвазија.
Германскиот канцелар Олаф Шолц изрази изненадување од коментарите на Трамп за Гренланд и Канада, подвлекувајќи дека европските партнери едногласно ја поддржуваат неповредливоста на границите.
Односите на Гренланд со Данска во последно време беа затегнати поради наводите за малтретирање на Гренланѓаните. Егеде рече дека островот не е на продажба, додека во својот новогодишен говор го засили својот притисок за независност. Данска вели дека судбината на територијата може да ја решат само жителите на островот.
Гренландскиот министер за финансии Ерик Јенсен повтори дека Гренланд не е на продажба.
Данската премиерка Мете Фредериксен изјави во вторникот дека не може да замисли дека амбициите на Трамп ќе доведат до воена интервенција на САД на Гренланд. Воените капацитети на Данска таму се ограничени на четири бродови за инспекција, авион за надзор Челинџер и патроли со санки со кучиња.
Одговарајќи на заканата на Трамп за царини против Данска, која според аналитичарите на Данске банка потенцијално би можела да биде „прилично штетна за данските компании, Фредериксен рече дека не мисли дека трговската војна со САД е добар начин за напредување.“
Данска е дом на Novo Nordisk, највредната европска компанија, која го произведува лекот за слабеење Wegovy, кој стана многу популарен во САД, најголемиот трговски партнер на нордиската земја.
Данската кралска палата не даде детали за средбата на кралот Фредерик со Гренландскиот Егеде.
Додека многу Гренландци сонуваат за независност од Данска, кралот останува популарен на островот, откако поминал подолги периоди таму, вклучително и четиримесечна експедиција на ледената покривка. Минатиот месец, кралскиот двор го измени својот грб, зголемувајќи ја поларната мечка што го симболизира Гренланд.
„Тој е популарен на Гренланд. Значи, јасно е дека може да биде корисен за данско-гренландскиот однос“, изјави за Ројтерс Демиен Дежоргес, консултант од Рејкјавик, специјализиран за Гренланд.
Трамп веќе го покрена прашањето за преземање на Гренланд од страна на САД за време на неговото прво претседателство, но неговите последни забелешки сепак оставија многу Данци збунети.
„Сметам дека е крајно смешно“, рече Џепе Фине Соренсон, инженер за податоци во данската престолнина. „Ние имаме сојуз, ние сме сојузници. Така што ова навистина не го почитува тоа“.
