Двадесет години по најсмртоносното цунами во Индискиот океан – Имало јачина од 23.000 атомски бомби

Цунамито во Индискиот океан кое се случи на 26 декември 2004 година стана една од најголемите природни катастрофи во историјата, кога речиси 300.000 луѓе го загубија животот. Точниот број на жртви не може да се утврди, но ударот беше најсилен во Индонезија, Шри Ланка, Индија и Тајланд, а најголеми жртви беа на индонезискиот остров Суматра, особено во провинцијата Аче, каде што животот го загубија 130.000 луѓе.

Ослободувањето на енергијата било огромно – еквивалентно на 23.000 атомски бомби како онаа во Хирошима.

Првично, земјотресот бил забележан како земјотрес со јачина од 8.8 степени по Рихтер. Американската геолошка служба подоцна го ревидирала официјалниот магнитуд на земјотресот на 9.1, со длабочина од 30 километри. Епицентарот бил на 240 километри од брегот на Суматра.

Индонезија, најголемиот архипелаг во светот, лоциран во сеизмичката активност на Пацификот, познат како „Прашина на огнот“, доживеа голема штета од цунамито.

Според базата на податоци EM-DAT, 226.408 луѓе го изгубиле животот поради цунамито. Најтешко погодена била Северна Суматра, каде што животот го загубиле повеќе од 120.000 луѓе.

Цунами брановите не останале во Индонезија. Тие се распространувале низ Индискиот океан со неверојатна брзина – повеќе од 800 километри на час – и стигнале до земји како Шри Ланка, Индија и Тајланд, неколку часа подоцна.

Смртните случаи во овие земји биле исто така огромни – повеќе од 35.000 во Шри Ланка, 16.389 во Индија и 8.345 во Тајланд.

И други земји како Сомалија, Малдивите, Малезија и Мјанмар пријавиле смртни случаи.

Повеќе од 1.2 милиони луѓе останале бездомни по катастрофата. Според Обединетите нации, меѓународната заедница ветила дека ќе инвестира околу 14 милијарди долари во помош за катастрофи.

Штетите биле огромни, со стотици илјади згради уништени и цели заедници оставени без домови.

Пред цунамито во 2004 година, не постоеше систем за детекција и предупредување од вакви деструктивни настани во Индискиот океан. Денес, со 1.400 станици за детекција ширум светот, времето за предупредување на цунами се подобрило значително.

Во годините по трагедијата, земјите од Индискиот океан создале Систем за предупредување и намалување на ризикот од цунами. Овој систем беше лансиран под надзор на Меѓувладината океанографска комисија на УНЕСКО.

Системот за предупредување овозможил детекција на цунами во реално време и промовирал регионална соработка во подготовката и реагирањето во кризни ситуации.

Покрај технологијата, владите и НВО-та обезбедиле програми за јавни информации и вежби за евакуација. Локалното знаење било интегрирано во стратегиите за најдобар начин на реакција во вакви ситуации.

Сепак, експертите предупредуваат дека издржливоста е континуиран процес. Поради климатските промени, кои ги зголемуваат интензитетот и стапката на природни катастрофи, потребно е понатамошно инвестирање во инфраструктурата, истражувањето и образованието за обезбедување на животи во иднината.

Денес, 20 години подоцна, обновата на погодените области е речиси завршена. Инфраструктурата е обновена, а многу села се пренесени во внатрешноста на земјата, далеку од ризикот од поплави. Изградени се нови училишта и болници, а разрушените колиби се заменети со нови куќи од камен.