Skip to content
Првите директни разговори меѓу Украина и Русија по повеќе од три години, што се одржаа вчера во Истанбул, требаше да означат нова, клучна дипломатска фаза во најголемата европска војна по Втората светска војна.
Наместо тоа, тие станаа кристално јасен доказ дека руската страна повеќе не сака ни да симулира интерес за мирно решение. Средбата не донесе ништо повеќе од симболика, а дури и таа, барем од руска страна, беше празна.
Путин остана во Кремљ, Украина дојде со надеж за прекин на огнот
Украинскиот претседател Володимир Зеленски пристигна во Турција со надеж дека неговиот руски колега Владимир Путин — единствената личност во Русија која реално донесува политички и воени одлуки — ќе може да присуствува на преговорите.
Сепак, Путин не се појави. Наместо тоа, го испрати својот виш советник Владимир Медински, лице кое веќе водеше неуспешни преговори во раните фази од инвазијата во 2022 година.
Украинската делегација, предводена од министерот за одбрана Рустем Умеров, дојде со јасна цел: безусловно примирје, размена на затвореници и отворање пат за разговори на ниво на шефови на држави.
Европските лидери — Макрон, Меркел, Стармер и Туск — му се јавија на американскиот претседател Доналд Трамп по преговорите, заедно со Зеленски, барајќи ја неговата поддршка. Пораката беше јасна: секој сака мир. Сите, освен Русија.
Русите бараа невозможно, се однесуваа цинично
Додека Украинците бараа прекин на убивањето, руската делегација, според бројни дипломатски извори, презентираше низа барања кои се, благо речено, несериозни, ако не и навредливи. Меѓу нив беа:
- украинските сили да се повлечат од сопствената територија — поточно од регионите Донецк, Луганск, Запорожје и Херсон, иако Киев сè уште контролира значајни делови од овие региони;
- Украина да го признае Крим како дел од Русија, што е спротивно на украинскиот устав;
- исклучување на учеството на САД во преговорите.
Хистерична руска реторика
Извори блиски до преговорите открија изјава што најдобро го опишува пристапот на Русија: „Не сакаме војна, но сме подготвени да се бориме една, две, три години — колку што е потребно. Во војна сме со Шведска 21 година. Колку долго сте подготвени да се борите?“ — Медински наводно ѝ рекол на украинската страна.
Потоа додаде: „Петар Велики бил финансиран од Англија и Франција. Шведска денес би била голема сила да не беа тие.“ Ваквата хистерична реторика, според дипломатски извори, беше вообичаена во текот на целиот состанок, кој траеше малку повеќе од еден час.
На прашањето дали Русија би се согласила на прекин на огнот, Медински лаконски одговори: „Оние кои велат дека прво треба да дојде до прекин на огнот, а потоа преговори — тие не ја познаваат историјата. Војната и преговорите секогаш одат рака под рака.“ Во време кога украинските деца умираат под руските бомби, ваквите изјави звучат како цинично потсмевање, но и уште една потврда дека Русија воопшто не ѝ е грижа за мирот.
Преговорите завршија без вистински напредок
На крајот, единствената конкретна точка од Истанбул беше договор за размена на 1.000 воени заробеници од секоја страна. Иако ова не е без значење, тоа е нешто што веќе се случувало во помала мера и во никој случај не може да се смета како значаен дипломатски пробив.
Украинската страна потврди дека руските барања се „нереални“ и „неприфатливи“, а извор од делегацијата за „Скај њуз“ изјави дека Русија отворено ѝ се заканила на Украина со „вечна војна“.
Од друга страна, руските медиуми објавија дека делегацијата е „задоволна од резултатот“ и дека „страните се согласиле да разменат мислења за прекин на огнот“, но без никаква конкретна политичка волја или предлог за запирање на борбите.
Русија купува време, Западот не смее да ја намали гардата
Сè што е кажано денес, вклучително и претходното отфрлање на средбата Зеленски–Путин од страна на Русија, потврдува она што е сè потешко да се игнорира: Москва не бара мир, туку пауза. Дипломатијата се користи само како фасада за купување време, додека руските сили се собираат во источна Украина пред, како што украинските разузнавачки служби предупредуваат веќе некое време, нова офанзива.
Само Путин одбива да влезе во преговори. Наместо тоа, користи посредници кои повторуваат агресивни историски наративи и отфрлаат секаков вид компромис. Целта на Кремљ очигледно не е мир, туку исцрпеност на противникот — воено, дипломатски и психолошки.
Во вакви околности, разговорите за „неутрални посредници за мир“, „компромисни решенија“ и „замор од војна“ во европските кругови изгледаат како луксуз што Украина не може да си го дозволи, а Западот не треба да си го дозволи.
