Skip to content
Европа се соочува со нов бран руски хибридни напади – од дронови што навлегуваат во воздушниот простор на земји членки на НАТО, до саботажи, сајбер-офанзиви и разузнавачки операции низ целиот континент. Она што до пред неколку години изгледаше како политичка фантастика, сега станува реална тема во европските дипломатски кругови: дали ЕУ и НАТО треба да возвратат со поофанзивен пристап кон Кремљ?
Според Politico, европски влади и дипломати веќе разгледуваат можни чекори – од координирани офанзивни кибер-напади врз руска воена инфраструктура, до ненадејни воени вежби на источните граници.
„Време е за дела, а не за зборови“
Латвиската министерка за надворешни работи, Баиба Браже, предупредува дека Москва постојано ги тестира границите на Западот:
„Русите непрекинато ги испробуваат нашите реакции – зборовите не се доволни, време е за дела.“
Во последните месеци руски дронови го прелетаа воздушниот простор на Полска и Романија, мистериозни летала ги парализираа европските аеродроми, а саботажа на железничка линија меѓу Варшава и Киев го засили алармот кај европските разузнавачки служби. Според прашкиот тинк-тенк Globsec, само од јануари до јули се регистрирани повеќе од 110 саботажи и обиди за напади поврзани со Москва.
Европа не сака „жешка“ војна – но повеќе нема ни трпение
И додека никој во ЕУ не сака директна конфронтација со нуклеарна Русија, расте убедувањето дека Европејците мора да најдат начин да го одвратат Кремљ без да преминат во отворен судир.
„Не смееме да живееме во страв од ескалација,“ вели шведскиот началник на Генералштабот, генерал Мајкл Клесон.
Во меѓувреме, НАТО ги засилува противвоздушните и противдронските капацитети на источниот фронт, што Москва го оцени како „провокација“.
Поранешниот руски претседател Дмитриј Медведев, познат по агресивната реторика, неодамна изјави дека Европејците „треба да се плашат и да се тресат како глупави животни водени на заколение“.
Во Европа расте чувството дека „чашата е преполнета“
По саботажата на железничката линија Варшава–Киев, Полска распореди 10.000 војници за заштита на критичната инфраструктура, а премиерот Доналд Туск отворено ја обвини Русија за „државен тероризам“.
И високата претставничка на ЕУ, Каја Калас, предупредува дека руските закани се „екстремно опасни“ и бара „цврст одговор“.
Италијанскиот министер за одбрана Гвидо Кросето дури предложи формирање Европски центар за борба против хибридно војување и создавање кибер-единица од 1.500 специјалисти.
Како би изгледал европски „контраудар“?
Според експертите, ЕУ и НАТО разгледуваат неколку можни мерки:
- Офанзивни кибер-напади врз клучни руски системи, како зоната Алабуга каде се произведуваат дроновите „Шахед“.
- Саботирање енергетски и транспортни мрежи што ја поддржуваат руската воена машина.
- Подобра координација меѓу разузнавачките служби и побрзо припишување на нападите на Москва.
- Информациска одбрана и противофанзива против руските пропагандни операции.
- Ненадејни големи воени вежби на источната граница како демонстрација на сила и единство.
Но европските лидери се свесни за една важна работа: секој нов чекор мора да има „веродостојно порекнување“ и да не премине линија која би можела да доведе до отворена војна.
НАТО: „Нема да играме по истите правила како Русија“
НАТО останува внимателен. Еден висок дипломат на Алијансата нагласува дека офанзивни напади не се нешто што НАТО го прави:
„Асиметричните одговори се важни, но нема да се спуштиме на тактика каква што користи Москва.“
Наместо тоа, Алијансата се фокусира на транспарентност, брза реакција и јасно покажување на воената способност.
Заклучок: Европа ја менува стратегијата – од одбрана кон одвраќање
По години предупредувања, Европа конечно го менува тонот. Хибридната кампања на Москва ја турна ЕУ во ново размислување: како да реагира цврсто, решително, а притоа да не ја втурне Европа во директна војна со Русија.
Она што до вчера било незамисливо – денес е дел од сериозните разговори во европските престолнини. Европа се подготвува не само да се брани, туку и да покаже заби.
