Skip to content
Европски сили започнаа постапка за повторно воведување на санкциите на Обединетите нации кон Иран, поради неговата нуклеарна програма, откако во јуни оваа година беше инволвиран во 12-дневен конфликт со Израел, кој резултираше со повеќе бомбардирања на нуклеарните објекти на земјата.
Механизмот наречен „snapback“ (повратни санкции), кој беше договорен во 2015-та година како дел од нуклеарниот договор (JCPOA), беше дизајниран да биде отпорен на вето на Советот за безбедност на ОН и сега изгледа дека ќе биде активиран. Овој механизам повторно ќе ги замрзне иранските средства во странство, ќе ги стопира договорите за оружје со Техеран и ќе санкционира развој на неговата балистичка ракета, меѓу другото.
Постапката од Европските земји започнува 30-дневен период во кој санкциите би можеле да се враќаат, време во кое се очекува интензивирање на дипломатијата од Иран, кој со одбивањето да соработува со инспекторите на Меѓународната агенција за атомска енергија (IAEA) го започна кризата.
Министрите за надворешни работи на Велика Британија, Франција и Германија се надеваат дека повратните санкции ќе бидат начин за поттикнување на преговорите со Техеран. Францускиот министер за надворешни работи, Жан-Ноел Баро, напиша на социјалната платформа „X“: „Оваа мерка не означува крај на дипломатијата: ние сме решени да го искористиме 30-дневниот период кој сега се отвора за да се вклучиме во дијалог со Иран.“
Иранскиот министер за надворешни работи, Абас Арагчи, го осуди ова како „неосновано, незаконско и без правна основа“ и изјави дека Иран ќе реагира соодветно на оваа мерка, но не прецизираше какви чекори ќе преземе.
Европските земји започнаа процесот преку официјално писмо до Советот за безбедност на ОН. Франција и Велика Британија исто така побараа од 15-члениот совет да одржи затворени консултации за Иранското непочитување на договорите, според дипломатски извор кој сакал да остане анонимен.
Санкциите ќе важат ако до 18 октомври не се постигне договор или одложување на рокот. Иран ќе мора да продолжи со директни преговори со САД и да му овозможи на IAEA целосен пристап до своите нуклеарни објекти за да се постигне одложување.
По предупредувањата од Европските земји, Иран во последниве денови започна кратка дипломатска иницијатива, додека неговата економија се наоѓа во катастрофална состојба. Иранската валута, риалот, доживеа пад од повеќе од 1 милион за 1 американски долар, во споредба со 32.000 за 1 долар при потпишувањето на нуклеарниот договор во 2015 година.
Во исто време, Иран продолжи со збогатување на ураниумот до 60% чистота, што е само чекор далеку од оружен степен од 90%, и гради резерви на високо збогатен ураниум кој може да биде искористен за создавање атомски бомби.
Иран долго време тврдеше дека неговата нуклеарна програма е мирољубива, но западните нации и Меѓународната агенција за атомска енергија (IAEA) проценуваат дека Иран имал активна нуклеарна програма за оружје до 2003 година.