Skip to content
САД традиционално имаат едни од најниските царини во светот, но администрацијата на Доналд Трамп сега настојува да ја промени таа политика со воведување на реципрочни царини. Овие тарифи стапуваат на сила на 2 април 2025 година, а Трамп ги нарече „Ден на ослободувањето“ за американската трговија.
И покрај тоа што најави дека неговиот „Фер и реципрочен план“ ќе воведе рамноправни царини, деталите за оваа стратегија остануваат нејасни. Овој потег предизвикува загриженост кај економистите и глобалните трговски партнери, кои стравуваат дека може да доведе до трговски војни и поскапување на стоките.
На 13 февруари, Трамп објави дека неговата администрација ќе направи целосна ревизија на трговските политики и царините што другите земји ги наметнуваат за американските производи. Според неговата логика, многу американски трговски партнери профитираат од ниските американски царини, додека истовремено воведуваат високи царини за увоз на стоки од САД.
Како ќе функционира овој план?
Ако некоја земја има високи царини за американски производи, тогаш САД ќе воведе исто толкави царини за нејзините производи.
Планот ќе биде применет врз сите земји, без разлика дали станува збор за традиционални сојузници или економски ривали.
Главната цел на оваа стратегија е да го намали трговскиот дефицит на САД и да ги заштити домашните индустрии.
Сепак, критичарите предупредуваат дека ваквиот пристап може да предизвика зголемени трошоци за увезените стоки и да доведе до глобални трговски конфликти.
Кои земји ќе бидат најмногу погодени?
Најголем удар од новите царини ќе претрпат економиите во развој, особено оние во Африка, Латинска Америка, Јужна и Југоисточна Азија. Овие земји традиционално одржуваат високи царини за да ги заштитат своите домашни индустрии од странска конкуренција.
Зошто економиите во развој воведуваат високи царини?
Заштита на локалните компании – Владите поставуваат високи тарифи за да спречат евтини странски производи да го преземат домашниот пазар.
Развој на домашната индустрија – Високите тарифи овозможуваат компаниите да растат без силна странска конкуренција.
Собирање приходи – Во многу земји во развој, царините се значаен извор на приходи за државниот буџет.
Сепак, овие мерки можат да ги направат нивните производи помалку конкурентни на глобалниот пазар, а сега со новите американски царини, нивниот извоз во САД ќе стане уште потежок.
Трговскиот дефицит на САД – Главната причина за тарифите
Еден од главните аргументи на Трамп за воведување на овие тарифи е намалувањето на трговскиот дефицит на САД.
Во 2023 година, САД увезле за 1,1 трилион долари повеќе отколку што извезле. Овој трговски дефицит расте од 2019 година и останува над 1 трилион долари веќе четири години по ред.
Кои земји имаат најголем трговски дефицит?
САД – 1,1 трилион долари
Велика Британија – 271 милијарда долари
Индија – 241 милијарда долари
Франција – 137 милијарда долари
Турција – 106 милијарда долари
Иако САД имаат најголем дефицит, многу економисти тврдат дека тоа не мора да биде лошо, бидејќи ја одржува побарувачката за американскиот долар како светска резервна валута.
Со кои земји САД има најголем трговски дефицит?
Најголемиот трговски дефицит на САД во 2024 година бил со Кина, Мексико и Виетнам.
Кина – 295 милијарди долари
Мексико – 172 милијарди долари
Виетнам – 123 милијарди долари
И покрај царините воведени во 2018 година, Кина останува најголемиот трговски партнер на САД.
Каде царините се највисоки, а каде најниски?
Земји со најниски царини:
Хонг Конг – 0%
Сингапур – 0%
Земји со највисоки царини (за земји со статус на „најповластена нација“ – MFN):
Тунис – 19,5%
Алжир – 18,9%
Габон – 18,1%
Кои индустрии ќе бидат најмногу погодени?
Тарифите ќе влијаат врз индустрискиот и потрошувачкиот сектор, вклучувајќи:
Автомобилска индустрија – 25% тарифи на сите увезени автомобили
Фармацевтски производи
Технологија
Енергетски сектор
Веќе воведени царини
1 февруари – 25% тарифи за производи од Мексико и Канада
3 февруари – Одложување на тарифите за Канада и Мексико
12 март – 25% тарифи на челик и алуминиум
26 март – 25% тарифи на увезени автомобили
2 април – Воведување на реципрочните тарифи
Трамп ги оправдува овие мерки како начин за намалување на трговскиот дефицит и заштита на американските работници. Сепак, економистите предупредуваат дека овие тарифи можат да предизвикаат трговски војни, повисоки цени за потрошувачите и контраефекти врз американската економија.
Дали овој потег ќе биде успешен или ќе донесе нови проблеми, останува да се види во следните месеци.
Извор Ал Џазира
