Skip to content
Белорускиот истражен центар (BIC) откри шема за внесување луксузна облека и додатоци во Русија, која не само што ги крши забраните на САД и ЕУ, туку и го лишува белорускиот буџет од даноци и царински давачки. Компанијата Exporttorg поврзана со „паричникот на Лукашенко“ ги заобиколува западните санкции за да снабдува луксузна европска облека во Русија.
„Паричник на Лукашенко“ е кратенка за компании заштитени од режимот кои придонесуваат за богатството на семејството на белорускиот диктатор. Само во 2024 година, Exporttorg испорача околу 8.000 машки јакни произведени во Италија во Русија, што претставува речиси 60% од вкупната вредност на таквата стока увезена од Белорусија.
„Exporttorg“ е познат и по минато учество во испораки на микрочипови и гуми до санкционирани руски воени субјекти, но сепак останува несанкциониран од САД и од ЕУ, што овозможува континуирано користење на глобални банкарски и логистички услуги. Дали некогаш сте виделе нова автентична јакна „Баленсијага“ за 4 долари? Или прошиен елек од „Долче и Габана“ за 6,5 долари? Ова се цените што се појавуваат во царинските документи на белоруска компанија што испорачува оригинална брендирана облека од ЕУ до Русија, кршејќи ги санкциите на ЕУ.
По целосната руска инвазија во Украина во февруари 2022 година, повеќето западни луксузни брендови, како што се „Кристијан Диор“, „Луј Витон“ или „Гучи“, ги прекинаа своите операции во Русија. На 11 март 2022 година, Министерството за трговија на САД го забрани извозот на облека, обувки, чанти, парфеми и други „луксузни стоки“ во Русија и Белорусија ако нивната големопродажна цена надминува 1.000 долари по единица.
На 15 март 2022 година, Европската Унија усвои сличен пакет санкции против Русија, но со пониска ценовна граница – 300 евра по единица. Во јуни 2024 година, ЕУ воведе слични ограничувања за извоз на луксузна стока во Белорусија поради нејзиното учество во агресивната војна на Русија против Украина.
Сепак, постојат начини да се заобиколат овие ограничувања. На Фејсбук, компанија која се нарекува Белкарго ветува испорака од ЕУ до Русија „без ценовни ограничувања“. Еве што напиша Белкарго на 11 септември 2024 година: „Ценовна предност: со нарачка на испорака на стока преку нас, примателите на товарот избегнуваат плаќање царини за стока што чини над 1.000 евра. Ова е особено релевантно за луксузните брендови, чија цена значително ја надминува оваа сума“.
Компанијата ја нуди следнава шема за испорака:
– Ние сами ја купуваме облеката – на пример, во италијанска онлајн продавница.
– Потоа продавачот го испраќа пакетот во магацин во близина на Вилнус, Литванија, или самиот Белкарго ја презема нарачката во Италија и ја доставува во Литванија.
– Таму стоката се документира, а потоа се доставува во Русија.
Комуникацијата со компанијата покажа дека вистинската цена на купената стока всушност не е важна. Нарачавме 10 машки јакни од луксузни брендови – како што се Brunello Cucinelli, Cortigiani, HERNO и Fradi. Деклариравме вкупна цена од 1.730 евра наместо вистинските 6.450 евра. Белкарго немаше никакви прашања во врска со ова, ниту пак загриженост дека вистинските цени по единица може да ја прекршат забраната на ЕУ, иако овие цени лесно се наоѓаат на интернет.
При увоз на таква стока на територијата на Евроазиската економска унија – во овој случај, Белорусија – треба да се плати 10% од цената царински давачки и 20% данок на додадена вредност (ДДВ). А разликата помеѓу лажните и вистинските цени значително ги намалува овие износи. На пример, разликата во таквите плаќања за нашата серија од 10 увезени италијански јакни би била околу 1.500 евра.
Кој стои зад маската?
Контакт броевите на една од веб-страниците на Belcargo водат до руската компанија Pascaltrade. Ја пронајдовме оваа компанија во руските царински податоци како примател на големи количини облека од луксузни брендови од ЕУ. Единствениот добавувач на Pascaltrade е белоруска компанија наречена OOO Torgovyi Dom Exportorg. Компанијата има врски со Виктор Лукашенко, најстариот син на белорускиот владетел Александар Лукашенко. Според документацијата на ЕУ, Зајцев бил санкциониран како лице блиско до белоруското владејачко семејство.
Од 2020 до средината на 2021 година, Зајцев бил наведен како сопственик на Torgovyi Dom Exportorg. Следниот сопственик, Јаухени Крахоцин (Евгениј Крохотин), работел повеќе од 7 години за компанијата OOO Stiskho во сопственост на Зајцев. Од август 2023 година, Torgovyi Dom Exportorg е во сопственост на Ана Јелпаева. Таа работела за компанијата OOO VLATE Logistic, претходно во сопственост на OOO Bremino Group, која пак е во ко-сопственост на Зајцев и уште двајца бизнисмени блиски до семејството Лукашенко – Алиаксеј Алексин (Алексеј Олексин) и Микалај Варабеј.
Torgovyi Dom Exportorg, пак, купува облека што ја увезува во Белорусија преку Литванија од италијанско друштво со ограничена одговорност наречено Lemon. Литванските новинари од истражниот центар во Сиена доставија царински декларации за речиси 600 артикли – фустани, панталони и чевли увезени од Италија во Белорусија – каде што Lemon е наведен како испраќач. Брендовите на испорачаната облека не се наведени во документите, но Lemon пишува на својата официјална веб-страница дека работи со луксузни модни брендови. Според протечените декларации што Torgovyi Dom Exporttorg ги доставил на литванската царина, поголемиот дел од облеката во документите била декларирана со цени под 40 долари по единица.
Добивка од ДДВ
Од Белорусија, Torgovyi Dom Exporttorg извезува италијанска облека во Русија. Податоците на руската царина покажуваат брендови на облека, а понекогаш дури и специфични модели. Еден од овие модели е јакна од „Баленсијага“ која беше рекламирана во руските онлајн продавници со попуст од над 2.200 долари. Сепак, „ Exporttorg“ во својата царинска декларација тврди дека нејзината цена е помала од 4 долари (3,98 долари, за да бидеме прецизни). Ова значи дека компанијата би платила значително намален руски ДДВ за увоз од 20% врз основа на лажната цена од 4 долари, наместо 2.200 долари или повеќе.
„Torgovyi Dom Exporttorg“ е најголемиот белоруски добавувач на луксузна облека во Русија. На пример, во 2024 година, испратиле околу 8.000 машки јакни произведени во Италија во Русија – ова е 68% по тежина и 59% по вредност од вкупниот обем на таква стока испорачана од Белорусија во Руската Федерација. Во 2023 година тоа беше 55% по тежина и 47% по вредност.
Историја на заобиколување на забраната
Претходните истраги покажаа дека во периодот 2022–2024 година, „Torgovyi Dom Exporttorg“ учествувал во неколку други шеми за заобиколување на санкциите на ЕУ и САД против Русија и Белорусија. Според нашите пресметки, во тој период компанијата испорачала најмалку 825 микрочипови произведени во САД и ЕУ во Руската Федерација. Компанијата била вклучена и во снабдувањето со друг санкциониран производ – гуми од Италија – и соработувала со руски компании поврзани со воено производство.
И покрај ова, оваа компанија се уште не е на списоците со санкции ниту на Европската Унија ниту на Соединетите Американски Држави. Тоа значи дека компанијата е слободна да користи меѓународни логистички и банкарски услуги.
