Skip to content
Канада и Малта објавија дека идниот месец – непосредно пред почетокот на 79. сесија на Генералното собрание на ОН (23 септември) – ќе ја признаат Палестина како суверена држава. Со тоа двете земји се придружуваат на растечката група западни влади што сакаат да го оживеат т. н. модел „две држави“, со Израел и Палестина како соседни, меѓусебно признати субјекти.
Условите на Отава
Канадскиот премиер Марк Карни решението го официјализираше по владина седница во Отава. Признавањето, рече, ќе важи де јуре веднаш по обраќањето во Њујорк, но ќе биде „фазно“ спроведено и условено од:
- демилитаризација на идната палестинска држава;
- слободни избори во 2026 година без учество на Хамас.
Договорливоста на условите Карни ја темели на писмо од палестинскиот претседател Махмуд Абас од 10 јуни, во кое тој ги прифаќа двете точки „како дел од неопходниот рестарт на процесот од Осло“.
Малта: „од концепт во реалност“
Во Валета, постојниот секретар во МНР, Кристофер Кутажар, истакна дека Малта „ја поддржува природната правдина – правото на самоопределување“. Премиерот Роберт Абела јавно додаде дека признанието е „наш конкретен удел во трајниот мир на Блискиот Исток“.
Малта е 146-та држава во светот која ќе го стори чекорот; повеќето се од Глобалниот Југ, но списокот веќе го сочинуваат и Шведска, Норвешка, Шпанија, Ирска и Словенија.
Лондон и Париз – сигнал, Вашингтон и Ерусалим – скепса
Обединетото Кралство, каде новиот премиер Кир Стармер има комотно мнозинство, најави дека ќе ја признае Палестина „доколку во рок од осум недели не се оформи веродостоен преговарачки канал со прекин на огнот“. Франција, пак, јави дека „времето на симболични гестови завршува“ и дека работи на заедничка декларација со Берлин.
Израел остро реагираше. Амбасадорот во ОН, Дани Данон, оцени дека потегот „го легитимира теророт, додека нашите заложници сè уште се во тунелите под Газа“. Во Вашингтон, портпаролот на Стејт департментот повтори дека САД „и понатаму веруваат во преговори, а не во еднострани признанија“.
Што значи признавањето?
- Дипломатски ефект: Палестина добива поширок правен статус во мултилатералните тела, што може да ја засили нејзината позиција во Меѓународниот суд на правдата и во МКС.
- Финансиски и развоен импулс: Отвара врати за билатерални грантови и размени кои досега беа закочени од статусниот вакум.
- Притисок врз Израел: Ерусалим се соочува со посериозен интернационален консензус за прекин на окупацијата и забрзување на мировните разговори.
Септемврискиот самит на ОН ќе покаже дали „зимското двоумење“ на Западот се претвора во проактивна офанзива за решението со две држави – или ќе остане уште еден дипломатски гест без теренско влијание.
