Skip to content
Европската унија забрзано ги менува своите енергетски навики – и тоа не само во потрошувачката. Во пристаништето Портовезме на италијанскиот остров Сардинија започнува еден од најзначајните европски центри за рециклажа на батерии – Portovesme CRM Hub. Зад овој амбициозен проект стојат компаниите Glencore и Li-Cycle, кои планираат од поранешен металуршки комплекс да создадат постројка од нова генерација. Со патентирана технологија, ќе се преработува т.н. „црна маса“ – материјал од искористени литиум-јонски батерии – и ќе се издвојуваат литиум, никел и кобалт за производство на нови батерии.
Овој проект добива поддршка од Брисел со причина. ЕУ сака да ја намали зависноста од увоз на суровини од геополитички нестабилни региони. Според Законот за критични суровини (CRMA), до 2030 година, Унијата планира 10% од суровините да ги обезбедува со рударење, 40% со преработка, а 25% со рециклажа – сè внатре во ЕУ. Проектот на Сардинија е еден од 47-те стратешки проекти што Европската комисија ги стави на приоритетната листа поради исполнување на високи еколошки стандарди, вклученост на локалните заедници и зајакнување на безбедноста на снабдување.
Покрај постројката за рециклажа на Сардинија, на првата листа на стратешки проекти на ЕУ се наоѓаат и 21 проект за литиум, од кои седум се рудници од цврста карпа – во Португалија, Шпанија, Чешка и Финска. Литиумот во Европа ќе се добива и од геотермални извори. Во Франкфурт, компанијата Vulcan Energy веќе произведува литиум од геотермални води, кој го тестираат водечки европски производители на автомобили.
Зошто е ова важно? Затоа што литиумот, како клучна суровина за енергетската транзиција, влијае врз пазарот на трудот, инвестициите и развојните приоритети на европските економии. Проекти како Portovesme отвораат нови работни места што ги спојуваат инженерството, зелените технологии и дигиталните вештини. Рециклирањето на батерии, преработката на литиум, контролата на квалитет и одржувањето на постројки – се сè побарани вештини. На Сардинија се очекува новиот центар да ја оживее економијата во регион што со години страда од затворање на традиционалните индустрии. Дополнително, ваквите проекти привлекуваат директни странски инвестиции и го поттикнуваат растот на мали и средни претпријатија во синџирот на снабдување – од логистика и управување со отпад до производство на високотехнолошки компоненти.
Веќе сега автомобилски гиганти како Stellantis, Renault, BMW и Volkswagen внимателно ги следат и финансиски ги поддржуваат овие иницијативи, свесни дека без сигурни и одржливи извори на литиум нема стабилно производство на електрични возила.
