Skip to content
Секое утро, Шели Шем Тов влегуваше во празната спална соба на својот син и ја рецитираше 20-та глава од библиската Книга на Псалмите, древна молба за избавување.
Сето тоа време таа не беше свесна дека нејзиниот син, Омер Шем Тов, ги изговараше истите стихови од Псалм 20 – „Господ нека ти одговори во ден на неволја“.
Тој го усвоил истиот дневен ритуал околу 30 метри под земја, сам, во тунел на Хамас во Појасот Газа.
Омер Шем Тов имал 20 години кога вооружени лица го заробиле за време на нападот на 7 октомври 2023 година врз јужен Израел. Тој пораснал во претежно секуларен дом и живеел релативно безгрижен живот по завршувањето на задолжителната воена служба – келнер во ресторан за стек за да заработи пари за патување по војската во Јужна Америка, популарен обред на премин за многу Израелци на негова возраст.
Тој беше заробен додека бегаше од музичкиот фестивал Нова, забава на која присуствуваа илјадници луѓе во близина на границата со Газа.
Неколку дена по неговото заробеништво, рече тој, почнал да разговара со Бога. Давал завети. Почнал да благословува каква било храна што му била дадена.
„Барате нешто на што да се потпрете, да се држите“, рече Шем Тов во неодамнешно интервју во неговиот семеен дом во Херцлија, северно од Тел Авив. „Првото место каде што отидов беше Бог. Чувствував како моќ влегува во мене“, рече тој.
„Верата ме држеше“, рече тој, додавајќи: „Секогаш верував дека ќе се вратам дома, иако не знаев како или кога“.
Тој беше ослободен кон крајот на февруари како дел од привремениот договор за прекин на огнот, по 505 дена во Газа.
Шем Тов, кој наполни 22 години во заробеништво, рече дека отсекогаш имал вера, но никогаш не бил религиозен послушник.
Многу други ослободени заложници зборувале за слични искуства, наоѓајќи утеха и сила да преживеат поврзувајќи се или повторно поврзувајќи се со Бога и сеќавајќи се на често заборавените еврејски ритуали.
Некои од заложниците рекоа дека волјата да продолжат ја пронашле во мотото што го слушнале од Херш Голдберг-Полин, израелско-американски заложник, пред да биде убиен од неговите киднапери. Тоа беше верзија на цитат за смислата во животот од атеистичкиот германски филозоф Фридрих Ниче, кој често го повторуваше Виктор Франкл, австриски психијатар и преживеан од Холокаустот: „Оној што има зошто, може да трпи секое како“.
Меѓу тие заложници е и Ели Шараби, кој се појавил ослабен по 491 ден во заложништво за да дознае дека неговата сопруга и двете тинејџерски ќерки биле убиени во нападот во октомври 2023 година. Тој раскажа како секојдневно ја рецитирал Шема Јисраел, централна еврејска молитва, во темниот, влажен простор на тунелот што го делел со други заложници, и се обидувал секоја сабота навечер да направи кидуш, благословот преку вино, иако имале само вода.
Шараби раскажа како поговорката на Голдберг-Полин го инспирирала и го одржала откако двајцата поминале неколку дена заедно во тунел. Друг заложник, Ор Леви, кој подоцна бил задржан и на крајот ослободен со Шараби, дури и ја имал истетовирано максимата на раката по враќањето дома.
И како и неколку други членови на семејството на заложниците, мајката на Шем Тов, Шели, го доживеала своето духовно патување додека нејзиниот син бил во Газа. И таа почнала да ги почитува правилата на саботата. Случајно дошла до Псалм 20: Група што ги поддржувала семејствата на заложниците делела картички испечатени со поглавја од Книгата на Псалмите, а тој псалм случајно бил оној на кој стоело името на Омер.
27 дена на почетокот на минатата година, додека Омер Шем Тов бил во тунел на Хамас, можел да ги чуе израелските војници над него. Откако се тргнале, рекол тој, неговите киднапери му донеле некои материјали за читање што војниците ги оставиле зад себе, вклучувајќи религиозна литература што киднаперите на Шем Тов го замолија да ја декодира, мислејќи дека можеби се воени инструкции.
Наречете ја случајност, но меѓу материјалите што киднаперите му дозволиле да ги задржи, имало картичка испечатена со Псалм 20 – иако без неговото име на неа.
Заробувањето
На 7 октомври, Шем Тов избегал од вооружени лица низ браздано поле во близина на местото на фестивалот со неговата добра пријателка Маја Регев и нејзиниот брат, Итаи Регев, кој тогаш имал 18 години.
Ори Данино, друг член на нивната група кого го запознале само неколку часа пред фестивалот, успеал да се одвезе од опасната зона. Но, тој ги повикал, ги замолил да му ја испратат нивната локација и се вратил да ги земе.
Назад на патот, вооружени лица пукале во автомобилот, ранувајќи ги Регевови. Сите четворица биле киднапирани во Газа. Данино бил однесен одделно. Тој и уште петмина заложници – меѓу кои и Голдберг-Полин – биле застрелани до смрт од нивните киднапери, соопшти израелската војска, во валкан тунел во јужна Газа во август минатата година.
Шем Тов рекол дека штом пристигнал во Газа, бил спуштен во земја во пластична када со витло. Неговиот прв инстинкт бил да се обиде да се поврзе со своите киднапери, рече тој, претставувајќи се и прашувајќи ги за нивните имиња. Еден прашал дали ги знае песните на Еден Бен Закен, израелски поп-пејач. Тој го испеа рефренот на „Кралица на розите“, еден од нејзините хитови.
Рече дека бил принуден да оди низ тунелите и се качил во куќа со жолти каучи и лустер. Оттаму бил однесен во првиот стан каде што ќе биде држен и наскоро таму му се придружиле Регевови, кои добиле основен третман за нивните рани. Маја Регев подоцна била префрлена во палестинска болница, а браќата и сестрите биле ослободени заедно со многу други заложници за време на краткото примирје во ноември 2023 година.
Шем Тов рекол дека бил преместен неколку пати, обично ноќе, а еднаш облечен како муслиманка со превез. Тој рекол дека тој и Итаи Регев за малку избегнале да бидат погодени од израелските воздушни напади, вклучувајќи еден што ги скршил прозорците на нивната соба и ја наполнил со густа црна прашина.
Една недела откако бил заробен, рече Шем Тов, тој решил да се држи до кошер храната колку што може повеќе, јадејќи или сирење или конзервирано месо кога им биле дадени и двете, во согласност со еврејските закони за исхрана кои забрануваат мешање месо и млечни производи. Му ветил на Бога дека ако се врати дома, ќе се моли секојдневно со тефилин – малите кожни кутии што содржат свети списи што верниците ги врзуваат на главите и на едната рака за утрински молитви.
Тој рече дека првото чудо било што ја преживеал првичната заседа неповреден. Фотографија од синиот автомобил го покажува шофершајбната од страната на совозачот, каде што седел, скршена од куршуми. „Дури и кога го гледам сега, шокиран сум што излегов жив“, рече тој.
По пропаѓањето на прекинот на огнот од ноември 2023 година, Шем Тов бил вратен во тунелите и го поминал остатокот од своето заробеништво сам, освен вооружените лица кои го барале.
Во подземјето на Хамас
50 дена, рече тој, седел во мала, задушлива ќелија со речиси никаква храна – само еден бисквит дневно и неколку капки солена вода. Поголемиот дел од времето било темно. Страдајќи од астма, едвај можел да дише. Неговите киднапери му донеле инхалатор. Еден ден, на работ на кршење, го молел Бога да го однесе некаде – било каде – на друго место.
Десет минути подоцна, рече тој, киднаперите дошле и го преместиле во поголема подземна комора со бели плочки и електрична енергија.
„Беше рај“ за споредба, рече тој.
Два дена подоцна, неговите киднапери му рекле дека го враќаат во претходната ќелија, што го вознемирило. Но, тој рече дека израелската војска таа ноќ погодила дел од мрежата на тунели, а преминот бил блокиран, па затоа останал таму каде што бил.
Шем Тов се обидел да остане во добри односи со своите киднапери. Тој им ја подготвувал храната, ги чистел просториите за живеење и ги миел садовите во неизговорен договор за кој верувал дека му обезбедува подобар третман. Кога се урна друг дел од тунелот, тој работеше, седум часа на ден, две недели, за да им помогне на своите киднапери да исчистат еден премин доволно голем за да се провлече низ него.
Шем Тов се држеше до својата новооткриена вера.
Тој ја благослови храната и држеше мало шише пијалок со вкус на грозје што му го дале неговите киднапери, чувајќи го за благослов над виното во петок навечер. Тој рече дека неговите киднапери биле забавувани кога ја ставил раката на главата, наместо капа, и ја изговорил познатата молитва.
Сега дома, Шем Тов, како и другите ослободени заложници, сè уште се опоравува.
Неговиот татко рече дека се вратил позрел, пофокусиран. Шем Тов сака да студира глума, а неодамна се вратил од турнеја со говори во еврејските заедници во Соединетите Држави.
И рече дека се моли секојдневно во својата спална соба со тефилин, црна кожена кутија која за време на молитвите ги поврзува Евреите со Бог.
Преземено од Њујорк Тајмс
